Dải đồng bằng ven biển Trung Bộ nước ta có đặc điểm hẹp, bị chia cắt bởi nhiều đồi núi và sông ngòi. Đất đai ở đây nghèo dinh dưỡng, nhiều cát, ít phù sa, thời tiết khắc nghiệt với hạn hán mùa khô và bão lũ mùa mưa.
Mục lục [Ẩn]
1. Đặc điểm chung của địa hình Việt Nam
Đất nước nhiều đồi núi" Địa hình đồi núi chiếm phần lớn diện tích nhưng chủ yếu là đồi núi thấp, chiếm tới 3/4 diện tích lãnh thổ, đồng bằng chỉ chiếm 1/4 diện tích.
Trên phạm vi cả nước, địa hình đồng bằng và đồi núi thấp (dưới 1000 m) chiếm tới 85% diện tích. Địa hình núi cao (trên 200 m) chỉ chiếm 1% diện tích cả nước.
Thiên nhiên chịu ảnh hưởng sâu sắc của biển: Địa hình nước ta có cấu trúc có được vận động Tân kiến tạo làm trẻ lại, tại nên sự phân bậc rõ rệt theo độ cao, thấp dần từ bắc xuống đông nam và phân hóa đa dạng. Cấu trúc địa hình gồm 2 hướng chính:
- Hướng tây bắc - đông nam thể hiện rõ rệt từ hữu ngân sông Hồng đến dãy Bạch Mã
- Hướng vòng cung thể hiện ở vùng núi Đông Bắc và khu vực Nam Trung Bộ (Trường Sơn Nam).
2. Dải đồng bằng ven biển Trung Bộ là gì?
Ở nước ta, có 2 khu vực địa hình chính là khu vực đồi núi và khu vực đồng bằng:
- Khu vực đồi núi chia thành 4 vùng là: Đông Bắc, Tây Bắc, Trường Sơn Bắc và Trường Sơn Nam
- Khu vực đồng bằng: chiếm khoảng 1/4 diện tích lãnh thổ, được chia thành 2 loại là đồng bằng châu thổ sông và đồng bằng ven biển.
- Đồng bằng châu thổ sông: gồm đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long. Hai đồng bằng này đều được thành tạo và phát triển do phù sa sông bồi tụ dần trên vịnh biển nông, thềm lục địa mở rộng.
- Đồng bằng ven biển miền Trung (dải đồng bằng ven biển Trung Bộ) là một dải các đồng bằng duyền hải ở miền Trung Việt Nam, kéo dài từ Thanh Hóa đến Bình Thuận. Do theo cấu tại địa chất, địa hình, vị trí với đường xích đạo, chí tuyến đã dẫn tới việc phân chia rõ rệt về khí hậu, thời tiết thành 2 vùng riêng biệt là Bắc Tung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ.
3. Đặc điểm của dải đồng bằng ven biển Trung Bộ
Dải đồng bằng ven biển Trung Bộ có các đặc điểm như sau:
Có tổng diện tích khoảng 15.000 km². Biển đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành dải đồng bằng này, vì vậy đất đai ở đây thường nghèo dinh dưỡng, có nhiều cát và ít phù sa từ sông.
Phần lớn đồng bằng ở đây hẹp và bị chia thành nhiều khu vực nhỏ, với thiên nhiên khắc nghiệt do thường xuyên phải chịu tác động của gió phơn khô nóng vào mùa hè, cùng với ảnh hưởng mạnh mẽ từ bão, lũ và các hiện tượng thiên tai khác. Mùa khô dễ xảy ra hạn hán, trong khi mùa mưa dễ bị bão lũ. Điều kiện thời tiết càng vào phía Nam càng ấm dần. Từ đèo Hải Vân trở ra còn có gió mùa Đông Bắc, còn từ Đà Nẵng trở vào chỉ có mùa mưa và mùa khô.
Một số đồng bằng mở rộng tại các cửa sông lớn, như đồng bằng Thanh Hóa thuộc hệ thống sông Mã và sông Chu, đồng bằng Nghệ An (sông Cả), đồng bằng Quảng Nam (sông Thu Bồn) và đồng bằng Tuy Hòa (sông Đà Rằng). Nhiều đồng bằng có sự phân chia thành ba dải rõ rệt: gần biển là cồn cát và đầm phá; giữa là vùng thấp trũng; phía trong là dải đất đã được bồi đắp thành đồng bằng.
4. Bảng tóm tắt Dải đồng bằng ven biển Trung Bộ
| Diện tích | 15 000 km2 |
| Đặc điểm |
Là dải đồng bằng nhỏ hẹp, bị chia cắt thành nhiều đồng bằng nhỏ nối tiếp dọc ven biển từ Bắc xuống Nam Gồm các đồng bằng: Thanh - Nghệ - Tĩnh, Bình - Trị - Thiên, Nam - Ngãi - Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận |
| Nguồn gốc | Do phù sa hệ thống sông ngòi miền Trung và phù sa biển bồi đắp |
| Độ cao |
Thay đổi từ 0 đến 200 m |
| Hướng nghiêng | Tây - Đông |
| Đặc điểm bề mặt | Không bằng phẳng, phân hóa thành 3 dải (ven biển, ở giữa và sát chân núi) |
| Đất đai | Kém màu mỡ, tỉ lệ cát cao |
| Tốc độ lấn ra biển | Chậm |
5. Thời tiết và khí hậu dải đồng bằng ven biển Trung Bộ
Khu vực Bắc Trung Bộ (bao gồm toàn bộ khu vực phía bắc đèo Hải Vân) vào mùa đông thường chịu tác động của gió mùa đông bắc mang theo hơi nước từ biển, khiến thời tiết trở nên lạnh kèm mưa. Điều này khác với thời tiết khô hanh của mùa đông tại Bắc Bộ. Đến mùa hè, hơi nước từ biển giảm đi nhưng thay vào đó, gió mùa tây nam (hay còn gọi là gió Lào) lại thổi mạnh, gây ra thời tiết khô nóng, với nhiệt độ có thể vượt quá 40°C, và độ ẩm không khí rất thấp.
Khu vực này cũng hứng chịu nhiều ảnh hưởng từ các cơn bão, tập trung chủ yếu vào các tháng 9, 10, 11, và 12. Trung bình, có từ 0,3 đến 1,7 cơn bão/tháng. Đặc biệt, vào tháng 9, trung bình có khoảng 1,5 cơn bão/tháng, và hầu hết các cơn bão đều đến từ hướng đông hoặc đông bắc.
Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ (bao gồm đồng bằng ven biển Nam Trung Bộ, phía nam đèo Hải Vân) thường không bị ảnh hưởng mạnh từ gió mùa đông bắc do dãy núi Bạch Mã chắn gió. Vào mùa hè, khi gió mùa Tây Nam từ vịnh Thái Lan thổi qua dãy Trường Sơn, khu vực này lại gặp thời tiết khô nóng.
Một đặc điểm đáng chú ý của khí hậu Trung Bộ là mùa mưa và mùa khô không diễn ra cùng thời điểm ở hai vùng khí hậu Bắc Bộ và Nam Bộ.
Ngoài ra, khu vực đồng bằng duyên hải miền Trung có nhiều lợi thế trong phát triển kinh tế, đặc biệt là kinh tế biển. Khu vực này tập trung nhiều ngư trường lớn, chủ yếu ở Nam Trung Bộ, và có hệ thống cồn cát, đầm phá, cũng như nhiều đảo được hình thành.
6. Thuận lợi và khó khăn xã hội ở nước ta
| Thuận lợi | Khó khăn |
|
- Cơ ở phát triển nông nghiệp nhiệt đới, đa dạng các loại nông sản - Cung cấp nguồn lợi thiên nhiên: thủy sản, khoáng sản, lâm sản - Điều kiện tập trung thành phố, khu công nghiệp, trung tâm thương mại - Phát triển giao thông vận tải đường bộ, đường sông. |
Thiên tai: bão, lũ lụt, hạn hán... thường hay xảy ra, gây thiệt hại lớn về người và tài sản |
7. Câu hỏi bài tập
Câu 1. Dải đồng bằng ven biển Trung Bộ có đặc điểm tự nhiên nào dưới đây?
A. Tiếp xúc với thềm lục địa rộng, nông
B. Các cồn cát, đầm phá khá phổ biến
C. Mở rộng các bãi triền thấp phẳng
D. Phong cảnh thiên nhiên trù phú, thay đổi theo mùa
Câu 2. Vùng đồng bằng ven biển Trung Bộ có đặc điểm?
A. hẹp ngang, bị chia thành nhiều đồng bằng nhỏ, thiên nhiên khắc nghiệt
B. thu hẹp về phía nam, thiên nhiên trù phú
C. đất đai màu mỡ, thiên nhiên phân hóa đa dạng
D. mở rộng với các bãi triều thấp phẳng, thềm lục địa rộng
Câu 3. Đặc điểm của đồng bằng ven biển miền Trung là?
A. lãnh thổ hẹp ngang và bị chia cắt, đất giàu dinh dưỡng
B. hẹp ngang, kéo dài từ Bắc xuống Nam, đất nghèo dinh dưỡng
C. diện tích khá lớn, biển đóng vai trò chính trong việc hình thành
D. lãnh thổ hẹp ngang và bị chia cắt, đất nghèo dinh dưỡng
Câu 4. Dải đổng bằng ven biển miền Trung không phải là?
A. hẹp ngang
B. được hình thành do các sông bồi đắp
C. bị chia cắt thành nhiều đồng bằng nhỏ
D. chỉ có một số đồng bằng được mở rộng ở cửa sông lớn
Câu 5. Điểm nào sau đây không đúng với dải đồng bằng duyên hải miền Trung?
A. bị chia cắt thành nhiều đồng bằng nhỏ
B. đất thường nghoèo, nhiều cát, ít phù sa sông
C. từ tây sang đông thường có ba dải địa hình
D. đồng bằng có diện tích lớn, mở rộng về phía biển
👉 Đồng bằng ven biển Trung Bộ thường bị ảnh hưởng bởi gió phơn khô nóng vào mùa hè và gió mùa Đông Bắc vào mùa đông. Một số đồng bằng lớn được bồi đắp bởi các sông như sông Mã, sông Cả, sông Thu Bồn và sông Đà Rằng.
