Thành ngữ "Sống để dạ chết mang theo" và các biến thể của nó như "sống để bụng chết chôn đi," "sống để bụng chết mang theo," "sống để dạ chết đem theo"... đều diễn tả hai ý nghĩa:
Ghi nhớ suốt đời, khắc sâu trong lòng những tình cảm hoặc suy tư nào đó.
Giữ kín suốt đời, bảo vệ những bí mật.
Với ý nghĩa đầu tiên (1), "sống để dạ chết mang theo" và các biến thể của nó chủ yếu nhấn mạnh việc suốt đời ghi nhớ ơn nghĩa. Đôi khi, sự thù hận hay oán giận cũng cần phải khắc sâu tận đáy lòng, "sống để bụng chết chôn đi."
Ở ý nghĩa thứ hai (2), "sống để dạ chết mang theo" và các biến thể của nó nhấn mạnh đến việc cần thiết phải giữ kín bí mật. Giữ gìn những điều cần che giấu là yêu cầu nghiêm ngặt, "một mình mình biết, một mình mình hay."
Điều đáng chú ý là, ý nghĩa của cả thành ngữ này dường như tập trung vào phần đầu, "sống để dạ (bụng)." Ở phần này, yếu tố "dạ (bụng)" đóng vai trò quan trọng trong việc diễn tả ý nghĩa. Bụng (dạ) là nơi thầm kín, nơi có thể ghi nhớ ơn nghĩa, khắc sâu thù hận, và giữ kín những bí mật... Đây chính là từ "chìa khóa" giúp phần "sống để bụng" truyền tải ý nghĩa, còn phần thứ hai chỉ có tác dụng nhấn mạnh thêm ý nghĩa của phần đầu. Vì vậy, chúng ta không ngạc nhiên khi thấy phần thứ hai có nhiều biến thể mà không làm ảnh hưởng đến ý nghĩa tổng thể của thành ngữ. Trong thành ngữ này, cặp từ "sống... chết" có giá trị biểu đạt ý nghĩa về thời gian. Theo quan niệm của người dân, khi con người chết đi là bước vào một thế giới vĩnh hằng. Sự sống và cái chết được nối tiếp ở hai thế giới liên tục. Do đó, "sống để dạ chết mang theo" có nghĩa là mãi mãi ghi nhớ, khắc sâu hoặc giữ kín những điều sâu đậm hay bí mật liên quan đến bản thân.
