Mạng máy tính trong chương trình Tin học lớp 6 giúp học sinh hiểu về khái niệm mạng máy tính, cách các thiết bị kết nối và trao đổi dữ liệu với nhau, cùng với vai trò quan trọng của mạng trong cuộc sống hàng ngày.
Mục lục [Ẩn]
1. Mạng máy tính là gì?
Mạng máy tính (tiếng Anh: computer network) là hệ thống viễn thông kỹ thuật số giúp các nút trong mạng chia sẻ tài nguyên. Trong mạng máy tính, các thiết bị kết nối và trao đổi dữ liệu với nhau thông qua các liên kết dữ liệu, bao gồm cáp mạng (dây hoặc cáp quang) hoặc kết nối không dây như Wi-Fi.
Thiết bị mạng có vai trò khởi tạo, định tuyến và kết thúc dữ liệu được gọi là các nút mạng. Các nút có thể là máy tính cá nhân, điện thoại, máy chủ hoặc phần cứng mạng như bộ định tuyến và chuyển mạch. Hai thiết bị được coi là kết nối khi có thể trao đổi thông tin, dù trực tiếp hay gián tiếp.
Các giao thức truyền thông ứng dụng được xếp chồng lên các giao thức truyền thông chung, giúp vận chuyển dữ liệu hiệu quả.
Bộ sưu tập công nghệ thông này đòi hỏi phải có những người quản lý mạng lành nghề để giữ cho tất cả hệ thống mạng hoạt động tốt. Mạng máy tính hỗ trợ một số lượng lớn các ứng dụng và dịch vụ như truy cập vào World Wide Web, video kỹ thuật số, âm thanh kỹ thuật số, sử dụng chung các máy chủ lưu trữ và ứng dụng, máy in và máy fax, và sử dụng email và ứng dụng nhắn tin tức thời cũng như nhiều ứng dụng khác.
Mạng máy tính khác nhau về cách thức truyền tin được sử dụng để mang tín hiệu, giao thức truyền thông để tổ chức lưu lượng mạng, kích thước của mạng, cấu trúc liên kết, cơ chế điều khiển lưu lượng và ý định tổ chức mạng. Mạng máy tính nổi tiếng nhất là Internet.
2. Phân loại mạng máy tính
Mạng máy tính được phân thành một số loại như sau: Mạng WAN; Mạng LAN; Mạng MAN
- LAN: Đây là viết tắt của từ Local Area Network hay còn gọi là "mạng cục bộ", là mạng tư nhân trong một toà nhà, một khu vực (trường học hay cơ quan chẳng hạn) có cỡ chừng vài km. Chúng nối các máy chủ và các máy trạm trong các văn phòng và nhà máy để chia sẻ tài nguyên và trao đổi thông tin.
LAN có 3 đặc điểm:
+ Giới hạn về tầm cỡ phạm vi hoạt động từ vài mét cho đến 1 km.
+ Thường dùng kỹ thuật đơn giản chỉ có một đường dây cáp (cable) nối tất cả máy. Vận tốc truyền dữ liệu thông thường là 10 Mbps, 100 Mbps, 1 Gbps, và gần đây là 100 Gbps.
+ Ba kiến trúc mạng kiểu LAN thông dụng bao gồm: Mạng bus hay mạng tuyến tính; Mạng vòng; Mạng sao.
- MAN: Mạng thư viện trong nhánh mô hình cây và việc kiểm soát các tài nguyên mạng MAN (tiếng Anh: Metropolitan Area Network) hay còn gọi là "mạng đô thị", là mạng có cỡ lớn hơn LAN, phạm vi vài km.
Nó có thể bao gồm nhóm các văn phòng gần nhau trong thành phố, nó có thể là công cộng hay tư nhân và có đặc điểm:
+ Chỉ có tối đa hai dây cáp nối. Không dùng các kỹ thuật nối chuyển.
+ Có thể hỗ trợ chung vận chuyển dữ liệu và đàm thoại, hay ngay cả truyền hình.
Ngày nay người ta có thể dùng kỹ thuật cáp quang (fiber optical) để truyền tín hiệu. Vận tốc có hiện nay thể đạt đến 10 Gbps.
- WAN: Đây là từ viết tắt của Wide Area Network, còn gọi là "mạng diện rộng", dùng trong vùng địa lý lớn thường cho quốc gia hay cả lục địa, phạm vi vài trăm cho đến vài ngàn km. Chúng bao gồm tập hợp các máy nhằm chạy các chương trình cho người dùng. Các máy này thường gọi là máy lưu trữ(host) hay còn có tên là máy chủ, máy đầu cuối (end system). Các máy chính được nối nhau bởi các mạng truyền thông con (communication subnet) hay gọn hơn là mạng con (subnet). Nhiệm vụ của mạng con là chuyển tải các thông điệp (message) từ máy chủ này sang máy chủ khác.
Mạng con thường có hai thành phần chính:
+ Các đường dây vận chuyển còn gọi là mạch (circuit), kênh (channel), hay đường trung chuyển (trunk).
+ Các thiết bị nối chuyển.
Hầu hết các WAN bao gồm nhiều đường cáp hay là đường dây điện thoại, mỗi đường dây như vậy nối với một cặp bộ định tuyến. Nếu hai bộ định tuyến không nối chung đường dây thì chúng sẽ liên lạc nhau bằng cách gián tiếp qua nhiều bộ định truyền trung gian khác. Khi bộ định tuyến nhận được một gói dữ liệu thì nó sẽ chứa gói này cho đến khi đường dây ra cần cho gói đó được trống thì nó sẽ chuyển gói đó đi. Hay còn được gọi là nguyên lý mạng con điểm nối điểm, hay nguyên lý mạng con lưu trữ và chuyển tiếp (store-and-forward), hay nguyên lý mạng con nối chuyển gói.
+ Có nhiều kiểu cấu hình cho WAN dùng nguyên lý điểm tới điểm như là dạng sao, dạng vòng, dạng cây, dạng hoàn chỉnh, dạng giao vòng, hay bất định.
3. Trắc nghiệm Tin học 6 Bài 4: Mạng máy tính
Câu 1: Một mạng máy tính gồm:
A. Tối thiểu năm máy tính được liên kết với nhau.
B. Hai hoặc nhiều máy tính được kết nối với nhau.
C. Một số máy tính bàn.
D. Tất cả các máy tính trong một phòng hoặc trong một tòa nhà.
Trả lời:
- Mạng máy tính là một hệ thống gồm nhiều máy tính và các thiết bị được kết nối với nhau bởi đường truyền vật lý theo một kiến trúc (Network Architecture) nào đó nhằm thu thập, trao đổi dữ liệu và chia sẽ tài nguyên cho nhiều người sử dụng.
- Các máy tính được kết nối với nhau có thể trong cùng một văn phòng làm việc, một tòa nhà, một thành phố hoặc rộng lớn trên phạm vi toàn cầu. Mạng máy tính bao gồm Các thành phần chính sau đây:
+ Các máy tính, máy chủ Server, tường lửa, các switch, máy in…
+ Các thiết bị, linh kiện, dây mạng,… kết nối cả hệ thống lại với nhau.
+ Phần mềm cho phép thực hiện việc trao đổi thông tin giữa các máy tính.
Đáp án: B.
Câu 2: Mạng máy tính không cho phép người sử dụng chia sẻ
A. Máy in.
B. Máy quét.
C. Bàn phím và chuột.
D. Dữ liệu.
Trả lời: Mạng máy tính không cho phép người dùng chia sẻ bàn phím và chuột.
Đáp án: C.
Câu 3: Phát biểu nào sau đây là sai?
A. Người sử dụng có thể giao tiếp với nhau trên mạng máy tính.
B. Trong một mạng máy tính, các tài nguyên như máy in có thể được chia sẻ.
C. Virus có thể lây lan sang các máy tính khác trong mạng máy tính.
D. Người sử dụng không thể chia sẻ dữ liệu trên máy tính của mình cho người khác trong cùng một mạng máy tính.
Trả lời: Trong mạng máy tính các máy tính có thể liên lạc; chia sẻ với nhau thông tin, dữ liệu; dùng chung thiết bị.
Đáp án: D.
Câu 4: Trong các nhận định sau, nhận định nào không phải là lợi ích của việc sử dụng mạng máy tính?
A. Giảm chi phí khi dùng chung phần cứng.
B. Giảm chi phí khi dùng chung phần mềm.
C. Người sử dụng có quyền kiểm soát độc quyền đối với dữ liệu và ứng dụng của riêng họ.
D. Cho phép chia sẻ dữ liệu, tăng hiệu quả sử dụng.
Trả lời: Trong mạng máy tính các thông tin và dữ liệu sẽ được chia sẻ với nhau nên không có quyền kiểm soát độc quyền.
Đáp án: C.
Câu 5: Thiết bị nào sau đây không phải là thiết bị đầu cuối?
A. Máy in.
B. Máy tính.
C. Bộ định tuyến.
D. Máy quét.
Trả lời: Các thiết bị đầu cuối giống như điểm xuất phát hoặc đích đến trong mạng giao thông: máy tính, máy in, máy ảnh, điện thoại,…
Đáp án: C.
Câu 6: Phát biểu nào sau đây là sai?
A. Mạng không dây có thể kết nối ở mọi địa hình.
B. Mạng có dây kết nối các máy tính bằng dây dẫn mạng.
C. Mạng có dây dễ sửa và lắp đặt hơn mạng không dây vì có thể nhìn thấy dây dẫn.
D. Mạng không dây không chỉ kết nối các máy tính mà còn cho phép kết nối các thiết bị thông minh khác như điện thoại di động, ti vi, tủ lạnh, …
Trả lời: Mạng không dây dễ dàng lắp đặt hơn mạng có dây vì không cần khoan đục và lắp đặt đường dây.
Đáp án: C.
