Bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử vừa là một tác phẩm về tình yêu vừa là tình quê. Với những hình ảnh thiên nhiên đẹp đẽ và nỗi nhớ quê sâu lắng, bài thơ khéo léo hòa quyện giữa tình cảm cá nhân và tình yêu quê hương, tạo nên một bức tranh cảm xúc đa chiều.
Câu hỏi 3 (Sách giáo khoa_40): Đây là bài thơ về tình yêu hay tình quê? Vì sao bài thơ diễn tả tâm trạng riêng của nhà thơ lại tạo được sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bền trong tâm hồn các thế hệ bạn đọc?
Trả lời:
Khi xét bài thơ "Đây thôn Vĩ Dạ," chúng ta không thể phân định rõ ràng chỉ có tình yêu hay tình quê, vì cả hai đều hòa quyện trong cảm xúc của nhà thơ. Trước tiên, đây rõ ràng là một bài thơ về tình yêu. Tình yêu của Hàn Mặc Tử dành cho Hoàng Thị Kim Cúc là điều có thật, điều này được xác nhận bởi Nguyễn Bá Tín, em trai của nhà thơ, trong cuốn "Hàn Mặc Tử anh tôi." Trong lúc đau đớn vì bệnh tật, Hàn Mặc Tử đã viết câu thơ diễn tả ước mơ của mình: “Muốn ôm hồn Cúc ngủ trong sương.” Bài thơ "Đây thôn Vĩ Dạ" được viết để tặng Hoàng Cúc, và sự vận động tâm tư của nhân vật trữ tình trong bài thơ, từ cảnh đẹp của thôn Vĩ nơi có người mà nhà thơ yêu mến, đến vẻ thơ mộng của sông Hương và nét huyền ảo của cô gái thôn Vĩ trong sương khói, đều tập trung vào câu hỏi xao xuyến của tình yêu: “Ai biết tình ai có đậm đà?”
Tuy nhiên, xuyên suốt trong bức tranh tình yêu mơ mộng là tình quê, tình yêu sâu sắc với quê hương và đất nước. Hàn Mặc Tử đã ghi lại vẻ đẹp của thôn Vĩ và sông Hương, những biểu hiện của xứ Huế mộng mơ, trong thơ của mình. Thôn Vĩ hiện lên với vẻ đẹp xanh như ngọc lấp lánh dưới ánh nắng; người thôn Vĩ chân thành và hiền hòa; thiên nhiên và con người hòa quyện trong một vẻ đẹp dịu dàng. Sông Hương hiện lên với vẻ đẹp êm đềm, thơ mộng dưới ánh trăng vàng, và hình ảnh con thuyền đậu trên bến sông trăng càng thêm huyền ảo. Tất cả những yếu tố này thể hiện tình yêu sâu sắc với thiên nhiên và con người của quê hương.
Về câu hỏi tại sao bài thơ diễn tả tâm trạng riêng của nhà thơ lại tạo được sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bền trong tâm hồn các thế hệ bạn đọc, có thể hiểu rằng "Đây thôn Vĩ Dạ" là tiếng ca dạt dào của tình yêu cuộc sống. Bài thơ được viết trong những giờ khắc tối tăm nhất của cuộc đời nhà thơ, khi ông đối mặt với cái chết và nỗi tuyệt vọng. Bài thơ mang lại một triết lý lạc quan sâu sắc: Hãy yêu thương cuộc sống ngay cả trong hoàn cảnh khốn cùng nhất. Chính vì vậy, dù bài thơ diễn tả tâm trạng cá nhân của nhà thơ, nhưng nó vẫn tạo được sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bền trong tâm hồn các thế hệ bạn đọc.
