Bài thơ Từ ấy của Tố Hữu không chỉ mở ra cánh cửa tâm hồn của nhà thơ mà còn là một tuyên ngôn mạnh mẽ về lý tưởng cách mạng. Với sự hòa quyện giữa cảm xúc cá nhân và lý tưởng cộng sản, bài thơ thể hiện sự chuyển mình sâu sắc của Tố Hữu từ một thanh niên tìm kiếm đến một chiến sĩ cách mạng đầy nhiệt huyết.
Mục lục [Ẩn]
Dàn ý Cảm nhận bài thơ Từ ấy
I. Mở bài:
Giới thiệu bài thơ “ Từ ấy”
Tố Hữu là một nhà thơ nổi tiếng trong thế giới văn học Việt Nam. Ông có các tác phẩm nối tiếng như: Việt Bắc (1955 - 1961); Gió lộng (1955-1961); Ra trận (1962 - 1971); Máu và hoa (1972 - 1977);…. Ông có một sự nghiệp văn thơ vô cùng phong phú và thành công. Đáng kể nhất là bài thơ “ Từ ấy”, bài thơ đã được đưa vào chương trình giảng dạy. Bài thơ như bộc lộ niềm say mê náo nức khi đón nhận lí tưởng Đảng của tác giả. Đồng thời thể hiện tâm nguyện của nhà thơ khi giác ngộ Cách Mạng và hướng về Cách Mạng.
II. Thân bài
1. Khổ 1: Diễn tả niềm vui sướng, say mê khi gặp lí tưởng của Đảng
Hai câu đầu được viết bằng lối tự sự: “Từ ấy trong tôi...”. “Từ ấy” đánh dấu thời điểm khi nhà thơ mới 18 tuổi, tràn đầy sức sống và được ánh sáng của cách mạng dẫn đường. Hình ảnh ẩn dụ "nắng hạ" tượng trưng cho nhiệt huyết cách mạng thắp sáng tâm hồn thi sĩ, còn "mặt trời chân lí" thể hiện sự kết hợp sáng tạo giữa hình ảnh và ý nghĩa. Câu thơ tôn vinh ánh sáng kỳ diệu của cách mạng, mang theo lý tưởng cộng sản và sự công bằng xã hội.
Hai câu tiếp theo, cảm xúc lãng mạn bừng lên mãnh liệt. Những âm vang rộn ràng, vui tươi trong tâm hồn được so sánh với vẻ đẹp thiên nhiên: “vườn hoa lá”, “đậm hương”, “rộn tiếng chim”.
Khi đón nhận ánh sáng cách mạng, Tố Hữu đã đón nhận một con đường rộng mở, ý nghĩa và thiêng liêng cho đời mình và cho cả hồn thơ, ngập tràn tình yêu với cách mạng và đồng bào.
2. Khổ 2: Biểu hiện những nhận thức về lẽ sống
Hai câu đầu khẳng định quan niệm mới về ý nghĩa sống là sự kết hợp hài hòa giữa "cái tôi" cá nhân và "cái ta" chung của cộng đồng.
Động từ "buộc" được sử dụng như một phép ẩn dụ để thể hiện sự tự nguyện và quyết tâm của Tố Hữu trong việc vượt qua "ranh giới" cá nhân để hòa nhập với mọi người: “Tôi buộc lòng tôi với mọi người.”
Từ đó, tâm hồn nhà thơ mở rộng đến "trăm nơi" (hoán dụ) và trở nên "trang trải," chia sẻ đồng cảm sâu sắc và chân thành với những con người cụ thể.
Hai câu tiếp theo thể hiện tình yêu thương con người qua tình yêu giai cấp. Nhà thơ đặc biệt chú trọng đến quần chúng lao động: “Để hồn tôi với bao hồn khổ,” từ đó tạo ra sức mạnh tổng hợp: “Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời.” Điều này cũng được thể hiện trong thơ của Nguyễn Khoa Điềm, nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ chống Mỹ xâm lược, với câu: “Khi chúng ta cầm tay mọi người - Đất nước vẹn tròn, to lớn.”
Tóm lại, Tố Hữu đã khẳng định mối liên hệ sâu sắc giữa văn học và đời sống, mà chủ yếu là cuộc sống của quần chúng nhân dân.
3. Khổ 3: Sự chuyển biến sâu sắc trong tâm hồn nhà thơ
- Trước khi gặp cách mạng, Tố Hữu là một thanh niên tiểu tư sản. Khi ánh sáng cách mạng như "Mặt trời chân lí chói qua tim", đã giúp nhà thơ vượt qua những tầm thường ích kỉ trong đời sống tâm hồn chật hẹp để vươn đến một tình yêu "vẹn tròn to lớn".
- Nhà thơ tự nhận mình "là con của vạn nhà" trong nghĩa đồng bào thiêng liêng nhất; là em của "vạn kiếp phôi pha" gần gũi bằng tình cảm xót thương những kiếp đời lao khổ, bất hạnh, những kiếp sống mòn mỏi, đáng thương; là anh của "vạn đầu em nhỏ" "cù bất cù bơ". Từ những cảm nhận ấy đã giúp nhà thơ say mê hoạt động cách mạng với những thiết tha cao đẹp công hiến đời mình góp phần giải phóng đất nước, giải phóng những kiếp lầm than trong xã hội tăm tối dưới bóng thù xâm lược.
III. Kết bài
- Hồn thơ Tố Hữu chứa chan tình yêu giai cấp và niềm biết ơn sâu sắc cách mạng.
- Thơ Tố Hữu rõ ràng là thơ trữ tình - chính luận, hướng người đọc đến chân trời tươi sáng.
- Tiếng nói trong thơ là tiếng nói của một nhà thơ vô sản chân chính.
- Giọng thơ chân thành, sôi nổi, nồng nàn.
- Hình ảnh thơ tươi sáng, ngôn ngữ giàu tính dân tộc.
Cảm nhận bài thơ Từ ấy chọn lọc nâng cao
Mẫu số 1
Nhà thơ Chế Lan Viên từng viết: “Với Tố Hữu tả cảnh hay tả tình, khóc mình hay khóc người, viết về vấn đề lớn hay vấn đề nhỏ đều là để nói cho hết cái lí tưởng cộng sản ấy thôi”. Chỉ vài dòng nhận xét ấy thôi đã đủ cho ta hiểu về Tố Hữu- nhà thơ tình cách mạng lớn nhất trong thơ Hiện đại. Giữa bao ngọn cờ sai lạc dưới sự thống trị của thực dân Pháp, Tố Hữu hiện lên như lá cờ Đảng mang cái lí tưởng, cái lối sống, cái triết học đúng đắn nhất đương thời thấm nhuần vào từng dòng thơ của mình. Ngay cả khi đến cái tuổi “gần đất xa trời” trong ông vẫn nồng nàn chung thủy với Cách mạng:
“Thuyền có vượt sóng không nghiêng ngả
Nghĩa lớn xuôi dòng lộng ước mơ
Mới nửa đường thôi, còn bước tiếp
Trăm năm duyên kiếp Đảng và Thơ”
Hiện lên như một vệt sáng giữa bầu trời tăm tối, bài thơ “Từ ấy” được coi là tuyên ngôn về cuộc sống của chàng thanh niên 16-17 tuổi đầy nhiệt huyết, vạch ra cho người thanh niên ấy một lẽ sống, một lí tưởng giữa những cám dỗ lúc bấy giờ. Tố Hữu đã có lần tâm sự: “Nếu không có “Từ ấy” thì không biết tôi đã trở thành thế nào. May mắn lắm là một người vô tội.”
Bài thơ “Từ ấy” được sáng tác năm 1938 in trong phần “Máu lửa” thuộc tập “Từ ấy” mang những sắc thái riêng tiêu biểu cho phong cách thơ Tố Hữu, thể hiện niềm vui cũng như tâm nguyện của người thanh niên trẻ khi đến với con đường Cách mạng.
Bài thơ mở ra là niềm say mê, vui sướng của tác giả khi bắt gặp lí tưởng của Đảng trong lúc còn “Băn khoăn đi tìm lẽ yêu đời”. Hai câu thơ đầu được nhà thơ khéo léo sử dụng bút pháp tự sự kết hợp với bút pháp trữ tình, lời thơ đầy niềm say mê, nao nức của ông khi đón nhận lí tưởng cách mạng:
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim”
“Từ ấy” không chỉ đơn thuần là cột mốc thời gian. Nó đứng đầu khổ thơ còn giữ sứ mệnh là cột mốc thiêng liêng của cả cuộc đời, là bước ngoặt quan trọng trong lẽ sống và tâm hồn nhà thơ. Nó chấm dứt những tháng ngày dài quanh quẩn đi tìm lẽ yêu đời. Hình ảnh ẩn dụ “nắng hạ”, “mặt trời chân lí” đã diễn tả niềm hạnh phúc của nhà thơ khi bắt gặp lí tưởng cộng sản. Đây là những hình ảnh rực rỡ, chói chang vừa làm bừng tỉnh, vừa chiếu sáng tâm hồn nhà thơ và xua tan đi bóng tối của chủ nghĩa cá nhân trong tâm hồn thi sĩ. Không ít lần ánh sáng huy hoàng của chân lí đã soi sáng vào thơ Tố Hữu:
“Đời đen tối ta phải tìm ánh sáng
Ta đi tới chỉ một đường cách mạng”
Những động từ mạnh “bừng”, “chói” góp phần khẳng định vai trò của lí tưởng cuộc sống đối với đời cách mạng, đời thơ của Tố Hữu. Một bên là ánh sáng đột ngột (bừng), một bên là ánh sáng xuyên thấu rất mạnh, rất rực rỡ (chói) nó như bao kín đôi mắt nhà thơ và như soi sáng trong lòng tác giả. Ánh sáng ấy đã hoàn toàn xua đi màn sương mù của ý thức tiểu tư sản và mở ra trong tâm hồn nhà thơ một chân trời như nhà thơ Chế Lan Viên từng viết:
“Nếp rêu con cũng chói lòa ánh sáng
Khi mặt trời tư tưởng rọi hang sâu”
Ở đây còn có cái gì tỏa sáng giống như cô gái gặp được người yêu trong bài ca dao xưa:
“Thấy anh như thấy mặt trời
Chói chang khó ngó trao lời khó trao”
Có lẽ ánh sáng lí tưởng đã hồi sinh một đời người, đã xua tan màn đêm của u mê, đã mở ra cho nhà thơ một chân trời mới mẻ của tư tưởng tình cảm.
Hai câu thơ tiếp theo được viết theo bút pháp trữ tình lãng mạn diễn tả niềm vui sướng vô hạn của nhà thơ trong buổi đầu đến với cách mạng:
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Tố Hữu ví tâm hồn mình như “một vườn hoa lá”, ông đã lấy cái cụ thể để diễn tả cái trìu tượng thật sống động tạo ra phép so sánh chính xác, độc đáo, bất ngờ và mang tính thẩm mĩ cao. Trong khu vườn ấy là một cuộc sống đầy màu sắc, âm thanh, mùi vị. Đó là màu xanh của lá, là hương thơm ngây ngất của hoa, là âm thanh tiếng chim ríu rít rộn ràng. Tất cả âm vang của cuộc sống đã được nhà thơ chắt lọc để nuôi dưỡng tâm hồn. Xuân Diệu- một đại biểu xuất sắc của thơ ca lãng mạn thời ấy cũng có hình ảnh tương tự khi diễn tả tình cảm trong trẻo, hồn nhiên của cặp tình nhân:
“Từ lúc yêu nhau hoa nở mãi
Trong vườn thơm ngát của hồn tôi”
“Đậm” là sự ngào ngạt của hương thơm, “rộn” là cái ríu rít của âm thanh, hai tính từ đã diễn tả sức sống mãnh liệt, niềm vui và hạnh phúc tột đỉnh của tâm hồn thi sĩ. Các giác quan đã được đánh thức, khu vườn ảo của tâm trạng đã thêm phần cụ thể, tràn đầy âm thanh, hương vị,… Trong sự tỏa sáng của chân lí, ngôn từ thơ Tố Hữu cũng như cựa mình trỗi dậy. Sự sống cứ ăm ắp dâng lên, nhà thơ sung sướng đón nhận cái chân lí như cỏ cây hoa lá đón ánh nắng mặt trời.
Mượn hình ảnh thiên nhiên để thể hiện tâm hồn vừa nhấn mạnh tính tất yếu của cách mạng, vừa tạo nên những hình ảnh thơ lấp lánh, sống động. Ở Tố Hữu, lí tưởng sống là nguồn sống của đời người, nguồn sống của thơ ca cũng giống như M.Gorki từng nói: “Văn học giúp con người hiểu được bản thân mình, nâng cao niềm tin vào bản thân mình và làm nảy nở ở con người khát vọng hướng tới chân lí”.
Không chỉ giác ngộ được lí tưởng cách mạng, Tố Hữu đồng thời còn thể hiện nhận thức mới mẻ về lẽ sống:
“Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải khắp trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”
Tố Hữu vốn là một thanh niên sống ở môi trường thành thị nên cũng mang trong mình tinh thần tiểu tư sản với một cái tôi cá nhân. Muốn bước ra khỏi vòng tròn của cái tôi ấy đâu phải dễ dàng, chính ông cũng từng thừa nhận rằng:
“Đâu những ngày xưa tôi nhớ tôi
Băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời
Vơ vẩn theo mãi vòng quanh quẩn
Muốn thoát than ôi bước chẳng rời”
Vậy mà từ khi gặp lí tưởng cuộc sống, Tố Hữu đã có một bước ngoặt quan trọng về nhận thức hay nói đúng hơn là một cuộc lột xác về tư tưởng, một cuộc thay máu của lẽ sống. Ông đã xây dựng một tương quan mới giữa cái “tôi” với “mọi người” với “trăm nơi” với “bao hồn khổ”, giữa cái riêng với cái chung, giữa cái tôi với cái ta. “Buộc” và “trang trải” là hai động từ chỉ hoạt động có tính tình nguyện, là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau nhưng đều nằm trong nhận thức mới về lẽ sống của Tố Hữu. “Buộc” không có nghĩa là ép buộc một cách gắng gượng mà là tự nguyện tạo ra sự gắn bó, đoàn kết, đồng cảm với mọi người. “Trang trải” là tâm hồn nhà thơ luôn trải rộng với cuộc đời, đồng cảm sâu xa với hoàn cảnh của từng người cụ thể. Dường như Tố Hữu đã vượt qua giới hạn của cái “tôi” cá nhân nhỏ bé để sống chan hòa với mọi người, để hòa nhập vào cái ta chung cũng giống như sự chuyển đổi đại từ trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”:
“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng
…………………….
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến”
Từ “để” được lặp lại hai lần nhằm nhấn mạnh sự gắn bó, chia sẻ
Mẫu số 2
Đọc bài thơ "Từ ấy" của Tố Hữu, chúng ta không chỉ cảm nhận được niềm vui và đam mê của chàng trai trẻ khi lần đầu gặp gỡ lý tưởng cách mạng, mà còn nhận ra một điều sâu sắc hơn: vào thời điểm “Từ ấy,” cách mạng Việt Nam đã thêm một chiến sĩ yêu nước, và thi ca Việt Nam có thêm một nhà thơ gắn bó với quần chúng nhân dân. Mỗi khổ thơ trong bài thơ phản ánh một giai đoạn chuyển biến trong tư tưởng và tình cảm của Tố Hữu. Qua từng câu chữ và hình ảnh, người đọc như được đồng cảm, chia sẻ niềm vui và tâm nguyện của nhà thơ yêu nước này.
Mở đầu bài thơ là một lời tự sự, giống như một lời giới thiệu của tác giả về sự kiện trọng đại trong cuộc đời mình.
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim”
Hai từ “Từ ấy” gợi ra sự tò mò và khơi dậy câu hỏi về thời điểm cụ thể mà Tố Hữu đề cập. Tuy nhiên, khi đọc hết câu thơ, ta có thể hiểu rằng đây là thời điểm quan trọng khi tác giả gia nhập Đảng và trở thành chiến sĩ cộng sản. “Từ ấy” đánh dấu một mốc quan trọng trong hành trình cuộc đời của Tố Hữu. Qua các hình ảnh ẩn dụ như “nắng hạ,” “mặt trời chân lý,” và “chói qua tim,” chúng ta cảm nhận được sức mạnh và sự lan tỏa của lý tưởng cộng sản.
Đối với Tố Hữu, lý tưởng cộng sản là nguồn sáng vô cùng rực rỡ, vượt xa mọi ánh sáng đời thường. Ánh sáng ấy không chỉ làm bừng sáng tâm hồn nhà thơ mà còn định hình và soi sáng nhận thức của ông. Mặt trời chân lý, với ánh sáng và tư tưởng đúng đắn, như một yếu tố quyết định trong cuộc đời Tố Hữu, xua tan mọi mây mù và mang lại sự rạng rỡ cho tâm hồn của chàng trai trẻ.
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Câu thơ đã mở ra một thế giới tràn đầy sự sống, tràn đầy hương sắc và âm thanh rộn rã. Nếu ánh nắng mặt trời mang đến sự sống, giúp cho cây cối sinh sôi phát triển thì ánh sáng cộng sản cũng đã “tưới” lên tâm hồn khô cằn của tác giả nguồn sức sống dạt dào, phong phú. Tâm hồn nhà thơ tràn ngập những cảm xúc hân hoan, vui sướng, đó tựa như khu vườn hoa lá tươi tốt đang phô ra tất cả nhựa sống căng tràn nhất “rất đậm hương và rộn tiếng chim”.
"Tôi buộc lòng tôi với mọi nhà
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời"
Các quan niệm về lẽ sống thường khác nhau giữa các giai cấp và cá nhân. Khi đạt được giác ngộ lý tưởng, Tố Hữu không còn là một tiểu tư sản mà đã quyết tâm vượt qua giới hạn của cái tôi cá nhân để hòa mình vào cộng đồng, “Để tình trang trải khắp trăm nơi.” Lẽ sống đẹp trong nhận thức của ông chính là sự hòa hợp giữa cái tôi cá nhân và cái ta chung, để tạo ra sự đồng cảm và sẻ chia giữa mọi người.
Trong mối liên hệ với xã hội, Tố Hữu đặc biệt chú trọng đến quần chúng lao khổ. “Khối đời” chính là tập hợp những người cùng chung cảnh ngộ, đoàn kết và phấn đấu vì mục tiêu chung. Tố Hữu không còn sống cho riêng mình mà đã hòa nhập vào dòng đời, tìm thấy niềm vui và ý nghĩa cuộc sống thông qua sự đồng cảm với quần chúng lao khổ. Lý tưởng cộng sản đã giúp ông mở rộng tình cảm cá nhân, tạo nên sự gắn bó và thân thiết như tình cảm ruột thịt: “là con,” “là anh,” “là em.”
"Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm cù bất cù bơ".
Nhà thơ đã cảm nhận sâu sắc việc mình trở thành một phần của đại gia đình quần chúng lao khổ, từ đó thể hiện sự căm phẫn đối với bất công và nghịch cảnh mà những người lao động phải chịu đựng, như những "kiếp phôi pha" và những em nhỏ “không áo cơm cù bất cù bơ.” Những cảm xúc này trở thành động lực thúc đẩy Tố Hữu hăng say hoạt động cách mạng, với quần chúng lao khổ là nguồn cảm hứng chính cho nhiều tác phẩm tiêu biểu như “Lão đầy tớ,” “Một tiếng rao đêm,” và “Tiếng hát sông Hương.”
Bài thơ "Từ ấy" của Tố Hữu có thể coi là một tuyên ngôn về quan điểm và cảm hứng sáng tác của ông. Bài thơ là lời kêu gọi thế hệ trẻ phải nhận thức rõ về lí tưởng của mình, coi đó là mục đích sống và lý tưởng hướng đến. Cuộc đời sẽ trở nên có ý nghĩa khi chúng ta có lí tưởng để theo đuổi và nỗ lực hết mình để thực hiện nó.
Mẫu số 3
Tố Hữu - một tiếng thơ trữ tình chính trị xuất sắc nhất của dòng Văn học cách mạng kháng chiến Việt Nam. Người đã thổi vào thơ ca cách mạng một luồng sinh khí nồng nàn - rạo rực hăm hở tâm huyết của người lính trẻ, với chất giọng đằm thắm chân thành ngọt ngào của người dân xứ Huế mộng mơ, thơ Tố Hữu dường như đã thấm đẫm chân lí của thời đại, chân lí giác ngộ cách mạng, khi bắt gặp lí tưởng Đảng:
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim
Tập thơ "Từ ấy" của Tố Hữu (1937 - 1947) đánh dấu giai đoạn đầu mười năm sáng tác của ông, là dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp thơ ca và hoạt động cách mạng của một người thanh niên trong bối cảnh lịch sử đầy biến động của xã hội Việt Nam. Đây là thời kỳ mà Tố Hữu chứng kiến và tham gia vào những sự kiện lớn lao, làm thay đổi sâu sắc xã hội.
"Từ ấy" không chỉ là sự khởi đầu của một hành trình thơ ca mà còn là sự khẳng định lí tưởng của một chiến sĩ trẻ dưới ánh sáng của Đảng. Trong bài thơ, Tố Hữu thể hiện cảm xúc mãnh liệt và chân thành của một trái tim khao khát giác ngộ, tìm ra con đường tương lai qua ánh sáng cách mạng. Câu thơ mở đầu với từ "Từ ấy" tạo sự bí ẩn và mơ hồ, gợi cảm giác về một sự chuyển giao sâu sắc trong cuộc đời tác giả.
Khi Tố Hữu viết "Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ", ông không chỉ diễn tả sự thức tỉnh mà còn khắc họa sự chuyển mình mạnh mẽ của tâm hồn từ những mộng mị sang hiện thực tràn đầy sắc màu và sức sống. Ánh sáng lý tưởng cách mạng được ví như mặt trời, chiếu sáng tâm hồn và mở ra một thế giới mới đầy niềm vui và hy vọng. Sự gặp gỡ với lý tưởng cách mạng đã tạo nên một cái tôi trữ tình mới, hòa quyện sâu sắc với cộng đồng và gắn bó với muôn người lao khổ:
Ôi vui quá! Rộn ràng trên vạn nẻo
Bốn phương trời vào theo dấu muôn chân
Cũng như tôi, tất cả tuổi đương xuân
Chen bước nhẹ trong giỏ dầy ánh sáng.
Tố Hữu đã bộc lộ một cảm xúc, một niềm tin vào tương lai: Người thanh niên cách mạng tự cảm thấy:
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim
Tâm hồn của cái tôi trữ tình giờ đây đã mở rộng để đón nhận những chân lý tuyệt vời mà Đảng mang lại, và những sắc thái vui tươi của cuộc sống đang tràn ngập, mang đến niềm vui mới khi có Đảng dẫn dắt. Tố Hữu sử dụng biện pháp so sánh để miêu tả tâm trạng của mình, như một vườn hoa đầy sắc hương và tiếng chim ríu rít. Hương vị ngọt ngào của cuộc sống thực có phần phai mờ trong suy nghĩ của người thanh niên cách mạng, nhưng niềm tin của anh, dù mang màu sắc lý tưởng hóa, vẫn rất chân thành và trong sáng, thể hiện sự nhiệt huyết mãnh liệt của một chiến sĩ trẻ.
Từ ấy, bài thơ phản ánh bầu nhiệt huyết mạnh mẽ của người chiến sĩ trẻ, với cái tôi trữ tình mang đầy những ưu tư và phiền muộn cuộc đời, nhưng đã tìm thấy lý tưởng cách mạng. Đây là tiếng reo vui của con người đối với cuộc sống, niềm tin vào một tương lai rực rỡ và chân lý của cách mạng.
Mẫu số 4
Khi đọc bài thơ Từ ấy của Tố Hữu, không chỉ cảm nhận được niềm vui và say mê của chàng trai trẻ khi lần đầu tiếp xúc với lý tưởng cách mạng, mà còn nhận thấy đây là thời điểm quan trọng khi Tố Hữu trở thành một chiến sĩ yêu nước mới và nhà thơ đại diện cho quần chúng nhân dân. Mỗi khổ thơ phản ánh một giai đoạn trong sự chuyển mình tư tưởng và cảm xúc của Tố Hữu. Qua từng câu chữ và hình ảnh, người đọc cảm nhận được sự chia sẻ, cùng chung vui và đồng lòng với người thanh niên yêu nước này.
Mở đầu bài thơ là một lời tự sự như giới thiệu của tác giả đối với người đọc về một sự kiện có ý nghĩa lớn lao trong cuộc đời mình:
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim”
Hai từ “Từ ấy” gợi sự tò mò về thời điểm cụ thể mà Tố Hữu nhắc đến. Dù chưa rõ chính xác là từ khi nào, nhưng qua toàn bộ câu thơ, ta hiểu rằng đó chính là lúc Tố Hữu gia nhập hàng ngũ chiến sĩ cộng sản. “Từ ấy” trở thành mốc thời gian đặc biệt, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời tác giả. Sức mạnh và giá trị của lý tưởng cộng sản được thể hiện qua những hình ảnh ẩn dụ như “nắng hạ”, “mặt trời chân lý”, và “chói qua tim”.
Đối với Tố Hữu, lý tưởng cộng sản là nguồn ánh sáng mạnh mẽ nhất, làm bừng sáng tâm hồn nhà thơ, tương tự như ánh nắng mặt trời của chân lý. Trong khi mặt trời đời thường chỉ mang ánh sáng và sự sống, mặt trời chân lý phát ra những tư tưởng chính xác, dẫn dắt con người. Lý tưởng cách mạng với Tố Hữu lớn lao và rạng rỡ như ánh mặt trời, giúp xua tan mây mù trong tâm hồn chàng trai trẻ, mang lại ánh sáng và sức sống mới từ cách mạng.
“Tâm hồn tôi như một vườn hoa lá
Đong đầy hương thơm và tiếng chim rộn ràng”
Câu thơ mở ra một thế giới tràn đầy sự sống, hương sắc và âm thanh rộn ràng. Ánh nắng mặt trời mang sự sống, cây cối sinh sôi phát triển, cũng như ánh sáng cộng sản “tưới” lên tâm hồn khô cằn của tác giả nguồn sức sống dồi dào, phong phú. Tâm hồn nhà thơ tràn ngập những cảm xúc hân hoan, vui sướng, tựa như khu vườn hoa lá tươi tốt đang phô ra tất cả hương thơm và sự sống căng tràn nhất “đong đầy hương thơm và tiếng chim rộn ràng”.
'Tôi cam kết bản thân với mọi nhà
Để chia sẻ khó khăn khắp mọi nơi
Để tâm hồn tôi gắn bó với bao nỗi khổ
Chúng ta gần gũi nhau, tạo nên sức mạnh của cả đời'
Quan niệm về lẽ sống luôn khác nhau giữa các giai cấp và cá nhân. Tố Hữu đã từ bỏ vị thế tiểu tư sản để cam kết vượt qua giới hạn cá nhân, sống hòa nhập và chia sẻ với mọi người, “chia sẻ khó khăn khắp nơi”. Lẽ sống đẹp trong quan niệm của nhà thơ là sự hòa hợp giữa “cái tôi” cá nhân và “cái ta” chung, tạo ra sự đồng cảm và sẻ chia giữa con người.
Trong mối liên hệ với cộng đồng, Tố Hữu đặc biệt chú trọng đến quần chúng lao khổ, coi họ như một khối người cùng cảnh ngộ, đoàn kết vì mục tiêu chung. Chàng thanh niên này đã hòa mình vào dòng đời rộng lớn của quần chúng lao khổ, nơi nhà thơ tìm thấy niềm vui và ý nghĩa cuộc đời qua sự giao cảm chân thành. Lý tưởng cộng sản đã giúp Tố Hữu mở rộng tình cảm cá nhân, gắn bó mật thiết với quần chúng lao khổ, giống như tình thân giữa những người ruột thịt, “là con”, “là anh”, “là em”.
'Tôi là một trong muôn dân
Là em của muôn loài trong kiếp phôi pha
Là anh của muôn trái tim nhỏ bé
Không áo cơm, không nhà vơ vụn'.
Nhà thơ đã nhận thức rằng mình là một phần của cộng đồng rộng lớn, nơi mà sự bất công và khổ đau của cuộc sống được phản ánh rõ nét. Nhận thức này đã thúc đẩy Tố Hữu tham gia tích cực vào hoạt động cách mạng và trở thành nguồn cảm hứng cho các tác phẩm của ông, như "Lão đầy tớ", "Một tiếng rao đêm", và "Tiếng hát sông Hương".
Bài thơ "Từ ấy" không chỉ là một tuyên ngôn về quan điểm và cảm hứng sáng tạo của Tố Hữu mà còn là một lời kêu gọi cho thế hệ trẻ tìm kiếm và theo đuổi lý tưởng sống của mình. Nó nhấn mạnh rằng cuộc sống sẽ trở nên ý nghĩa khi chúng ta có một lý tưởng rõ ràng và nỗ lực không ngừng để thực hiện nó.
Mẫu số 5
Khoảnh khắc gặp gỡ lý tưởng cách mạng cũng đồng thời là thời điểm của ánh sáng và hương thơm. Tố Hữu tiếp nhận lý tưởng cách mạng như tiếp nhận sự tươi mới của cỏ cây, hoa lá, và ánh sáng mặt trời. Trong hành trình tìm kiếm chân lý cuộc đời, tác giả đã tìm thấy ánh sáng của cách mạng. Được khai sáng bởi lý tưởng cao cả của Đảng, tâm hồn tác giả trở nên tràn đầy sức sống và tình yêu đối với cuộc đời và con người. Điều này làm cho tâm trạng nhà thơ thêm vững vàng, đầy niềm tin, và thể hiện rõ sự say mê, bâng khuâng, và rộn ràng của một trái tim nhiệt thành.
Hơn nữa, tác giả khéo léo sử dụng ngôn ngữ dân tộc để làm nổi bật cảm xúc của mình. Bằng cách áp dụng các kỹ thuật ngắt nhịp và tạo âm điệu, như trong câu “Từ ấy / trong tôi / bừng nắng hạ…”, bài thơ trở nên đẹp đẽ hơn, phản ánh chính xác tâm trạng của nhà thơ.
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim”
Đó là khoảnh khắc anh nhận ra chân lý vĩ đại của cuộc đời, khoảnh khắc “Mặt trời chân lý chiếu qua tim”. Thấy được lẽ sống, lí tưởng cách mạng soi sáng, soi đường, soi sáng tâm hồn nhà thơ. Bằng những hình ảnh ẩn dụ: nắng hè, nắng chân lý, xuyên thấu tim gan. Tố Hữu khẳng định một lý tưởng cách mạng: Đảng là mặt trời chân lý, soi sáng chân lý và lẽ phải, soi đường đưa cả dân tộc thoát khỏi ách nô lệ. Giống như mặt trời của thiên nhiên, thiên nhiên ban sự sống, ánh sáng và hơi ấm cho vạn vật. Bên cạnh đó, sử dụng động từ mạnh: xối xả, trừng phạt. Tác giả muốn nhấn mạnh một điều rằng ánh sáng cách mạng là ánh sáng của chân lý, thức tỉnh lòng yêu nước nồng nàn trong trái tim mỗi con người Việt Nam.
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Đoạn kết của bài thơ như một lời khẳng định mạnh mẽ về tình cảm gia đình đầm ấm và gần gũi. Đây là hình ảnh đại gia đình của nhân dân lao động, nơi tác giả hiện diện như một thành viên không thể thiếu—người con, người anh, hay người chị trong đại gia đình này. Trái tim của Tố Hữu hòa quyện với trái tim của cả cộng đồng dân tộc, thể hiện sự đồng cảm chân thành và sâu sắc. Từ đó, ta cảm nhận được nỗi căm phẫn của nhà thơ đối với cuộc sống bất công. Ông thể hiện sự xót xa đối với những "vạn kiếp phôi pha" và những đứa trẻ thiếu thốn, không có áo quần, cuộc sống cực khổ “và cù bất cù bơ...”. Tố Hữu đã mở rộng trái tim mình để đón nhận nỗi đau của nhân dân, đồng thời nhân dân lao động cũng đón nhận tình cảm của ông như những người thân yêu. Câu “Không áo cơm cù bất cù bơ” được viết không có ba dấu chấm lửng, như để mở rộng lòng nhân ái của tác giả, để cùng chia sẻ nỗi khổ đau của những số phận bất hạnh. Bài thơ không chỉ nổi bật về ý nghĩa mà còn về cấu trúc thơ mượt mà, với ngôn ngữ giàu hình ảnh và nhạc điệu, phản ánh tâm trạng sâu sắc của nhà thơ.
Bài thơ thể hiện tâm nguyện của một thanh niên yêu nước, được giác ngộ bởi lý tưởng cách mạng của Đảng và Bác Hồ, đồng thời thể hiện mong muốn gắn bó sâu sắc với người lao động cần cù. Đây cũng là điểm khởi đầu cho sự nghiệp cách mạng của Tố Hữu, với chất thơ đậm đà cảm xúc và suy tư lãng mạn, đặc trưng cho thơ ca Việt Nam.
“Tôi buộc hồn tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”
Khổ thơ thứ hai thể hiện rõ nhất cái tôi trữ tình. Đó là cái tôi mang giai cấp của thời đại, đại diện cho dân tộc. “Tôi buộc hồn tôi với mọi người” là sự hòa hợp giữa bản ngã và cái tôi, giữa cá nhân và tập thể, từ đó mở lòng và đồng cảm với mọi người xung quanh. Từ đó tạo nên sự đoàn kết và sức mạnh tập thể. Đặc biệt là nhân dân lao động nắm tay nhau đoàn kết vượt qua mọi khó khăn, gian khổ
“Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm cù bất cù bơ…”
Khi nhắc đến nhà thơ trữ tình chính trị hàng đầu của thơ ca Việt Nam, Tố Hữu luôn đứng đầu danh sách. Ông là một nhà văn vĩ đại, một nhà thơ nổi bật của dân tộc và là một cây bút xuất sắc trong cuộc cách mạng Việt Nam. Thơ của ông phản ánh những lý tưởng lớn lao của cuộc đời, tình cảm sâu sắc và niềm vui mãnh liệt của người cách mạng. Đặc biệt, tác phẩm của ông không chỉ đi sâu vào đời sống chính trị của đất nước mà còn vào những tâm tư, tình cảm và hoạt động cách mạng của chính ông. Một trong những bài thơ tiêu biểu nhất thể hiện cuộc đời hoạt động cách mạng của Tố Hữu là Từ ấy.
Bài thơ Từ ấy nổi bật bởi nó đánh dấu một cột mốc quan trọng trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Tố Hữu. Vào tháng 7 năm 1938, khi được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương, Tố Hữu đã viết bài thơ này để ghi lại những kỷ niệm và cảm xúc sâu sắc của mình. Bài thơ thuộc phần “Máu lửa” trong tập thơ cùng tên và là tâm nguyện của một người thanh niên yêu nước vừa giác ngộ lý tưởng cộng sản. Diễn biến tâm trạng của nhà thơ được thể hiện sinh động qua những hình ảnh trong sáng và ngôn ngữ tu từ, đầy cảm xúc.
