Giữa phiên chợ văn chương nhộn nhịp, tôi tình cờ gặp một ngòi bút tài hoa và độc đáo. Mỗi tác phẩm của ông như làn sóng tươi mới giữa sa mạc cuộc đời. Tất cả hiện thực đều được thâu tóm trong từng câu chữ, gợi dậy trong lòng độc giả những cảm xúc sâu lắng. Đó chính là nhà văn Kim Lân với truyện ngắn “Làng”. Tác phẩm để lại ấn tượng sâu sắc khi ca ngợi lòng yêu làng, yêu nước và tinh thần kháng chiến của những người nông dân thời kỳ đầu cuộc kháng chiến chống Pháp, đặc biệt là nhân vật ông Hai.
Kim Lân nổi tiếng với phong cách viết giản dị, gần gũi và chân phương. Truyện ngắn “Làng” ra đời vào năm 1948, trong thời kỳ đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, là một ví dụ tiêu biểu cho phong cách này. Dù đất nước vừa trải qua nạn đói và còn nhiều khó khăn, nhưng trên mảnh đất hình chữ S vẫn ánh lên tinh thần lạc quan, yêu làng, yêu nước, và điều này thể hiện rõ qua nhân vật ông Hai.
Trong truyện ngắn, Kim Lân đã khắc họa nhân vật ông Hai với nhiều phẩm chất đẹp đẽ, đặc biệt là tình yêu làng và yêu nước sâu sắc và cao cả. Ông Hai yêu làng đến mức tự hào khoe về làng của mình khi ở nơi tản cư. Ông không ngần ngại ca ngợi tinh thần kháng chiến của làng, từ những việc nhỏ như đường làng được lát đá đẹp, loa thông báo to rõ, đến cả dinh cơ của cụ Thượng làng. Sự tự hào ấy thể hiện sự chất phác, thật thà của ông Hai và cũng cho thấy sự thức tỉnh dân trí sau này của lớp người nông dân khi được ánh sáng cách mạng soi tỏ.
Ông Hai là một con người yêu lao động, sống giản dị và mộc mạc. Khi phải sống xa lạ trong hoàn cảnh tản cư, dù phải ở nhờ nhà người không quen biết, ông vẫn không buông thả. Ông chăm chỉ làm việc, vỡ đất, làm ruộng để lo cho gia đình, trong khi vợ ông bán hàng. Ông Hai luôn sống bằng chính khả năng của mình, thể hiện sự cần cù và chân thành.
Tình yêu làng và yêu nước của ông Hai còn thể hiện rõ qua diễn biến tâm trạng của ông khi nghe tin làng theo Tây. Tình yêu làng của ông sâu đậm đến mức khiến ông luôn nhớ về quê hương và cảm thấy xót xa khi nghĩ đến việc làng theo Tây. Ông sẵn sàng rời quê hương, nơi ông yêu sâu sắc, để ủng hộ kháng chiến, đúng như lời dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Tản cư cũng là yêu nước.” Tinh thần yêu nước của ông Hai mạnh mẽ, đến mức ông sẵn sàng hy sinh để hỗ trợ kháng chiến. Từng hành động của ông, như việc vội ra ngoài nghe tin kháng chiến, đều thể hiện sự quan tâm và ủng hộ nhiệt thành đối với cách mạng.
Khi nghe tin làng theo Tây, ông Hai cảm thấy ngỡ ngàng và đau khổ. Những chi tiết như “cổ ông lão như nghẹn ắng” và “da mặt tê rân rân” cho thấy sự bàng hoàng và tủi nhục của ông. Ông không thể chấp nhận việc làng mình theo Tây, và sự thất vọng ấy càng tăng lên khi nghe những lời châm chọc từ người khác về làng ông. Ông cảm thấy xấu hổ, lo lắng cho tương lai của gia đình và cảm thấy đau đớn khi chứng kiến sự phản bội từ chính quê hương của mình.
Dù trong lúc đau khổ, ông Hai vẫn cố gắng duy trì lòng yêu nước. Ông phân vân giữa việc trở về làng và giữ lòng trung thành với cách mạng. Cuối cùng, ông quyết định dứt khoát không về làng nữa, dù yêu làng nhưng ông không thể chấp nhận sự phản bội. Quyết định này thể hiện sự trưởng thành trong tư tưởng của ông, sự hòa hợp giữa tình yêu làng và yêu nước.
Tinh thần kháng chiến của ông Hai còn được thể hiện qua cuộc trò chuyện với con út. Ông thể hiện sự quan tâm và lo lắng cho tương lai của đất nước, đồng thời khẳng định sự trung thành với cách mạng. Dù yêu làng, ông không quên yêu nước và sẵn sàng hy sinh vì độc lập tự do của đất nước.
Khi nhận được tin cải chính, ông Hai vui mừng và hạnh phúc, tất cả những lo lắng, đau khổ trước đó đều tan biến. Ông chia sẻ niềm vui với gia đình và bạn bè, cho thấy tình yêu làng và yêu nước của ông được khép lại viên mãn. Niềm vui từ tin cải chính không chỉ thể hiện sự hồi sinh của tinh thần yêu nước mà còn là sự giải thoát cho ông khỏi những ngày tháng khổ sở trước đó.
Nhà văn Kim Lân đã thành công trong việc khắc họa nhân vật ông Hai với nhiều phẩm chất đẹp thông qua nghệ thuật xây dựng tình huống và tâm lý nhân vật. Ông đã thể hiện sự thấu hiểu đạo lý của người nông dân thời kháng chiến và truyền tải thông điệp về lòng yêu nước và tinh thần kháng chiến mạnh mẽ. Qua tác phẩm “Làng”, Kim Lân không chỉ ghi dấu ấn trong lòng độc giả mà còn góp phần khơi dậy lòng tự hào và trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với sự nghiệp xây dựng đất nước.
