Câu hỏi nhỏ của văn bản Viếng lăng Bác giúp học sinh hiểu sâu hơn về cảm xúc của tác giả khi viếng thăm lăng Bác, khám phá ý nghĩa tình cảm trong từng câu thơ.
Câu hỏi 1:
Em hãy trình bày ngắn gọn mạch cảm xúc của bài thơ “Viếng lăng Bác”. Từ những hiểu biết của em về bài thơ, hãy giải thích tác dụng của từ “thăm” trong câu thơ và cụm từ “giấc ngủ bình yên”.
Trả lời:
- Bài thơ “Viếng lăng Bác” gợi lên mạch cảm xúc từ sự xúc động và kính trọng của tác giả khi từ miền Nam ra thăm lăng Bác sau bao năm mong mỏi. Tác giả dùng từ "thăm" để thay cho từ "viếng" như một cách nói giảm, thể hiện sự yêu thương và kính mến sâu sắc đối với Bác Hồ, đồng thời làm giảm bớt nỗi đau thương và mất mát.
- Cụm từ “giấc ngủ bình yên” không chỉ thể hiện sự an nghỉ của Bác mà còn gợi lên niềm mong ước và lòng thành kính của tác giả, bày tỏ sự tự hào và tiếc thương sâu sắc.
Câu hỏi 2:
Hãy tìm tên tác phẩm và tác giả cũng có nhà thơ mượn hình ảnh cây tre để nói tới tình yêu thương, sự đoàn kết gắn bó của người Việt Nam.
Trả lời:
- Tác phẩm “Tre Việt Nam” của Nguyễn Duy sử dụng hình ảnh cây tre để thể hiện tình yêu thương và sự đoàn kết của người Việt Nam.
Câu hỏi 3:
Hãy nhận xét về giọng điệu của bài thơ và cho biết giọng điệu đó được tạo nên từ những yếu tố nào và có quan hệ như thế nào với cảm xúc của tác giả?
Trả lời:
- Giọng điệu của bài thơ vừa trang nghiêm, sâu lắng vừa tha thiết, đau xót và tự hào. Bài thơ sử dụng thể thơ 8 chữ, đôi khi xen kẽ các dòng thơ 7 chữ hoặc 9 chữ, cùng với cách gieo vần bằng và trắc.
- Các vần bằng diễn tả cảm xúc dâng trào và tự hào.
- Các vần trắc thể hiện nỗi niềm tiếc thương và đau xót.
- Nhịp thơ chậm tạo sự trang nghiêm và thành kính.
- Ở khổ cuối, nhịp thơ nhanh hơn với điệp từ “muốn làm” lặp lại ba lần, thể hiện mong ước thiết tha và sự lưu luyến của tác giả.
Câu hỏi 4:
Hình ảnh cây tre trong khổ thơ cuối cùng của bài là sự lặp lại hình ảnh cây tre trong khổ thơ đầu, em hãy cho biết sự lặp lại như vậy có ý nghĩa gì?
Trả lời:
- Sự lặp lại hình ảnh cây tre ở cuối bài thơ có ý nghĩa khẳng định phẩm chất trung hiếu là cốt lõi trong con người trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội. Ở phần mở đầu, hình ảnh cây tre biểu thị sự kiên cường trước bão táp. Đến cuối bài thơ, hình ảnh cây tre gắn liền với ước nguyện trở thành tre trung hiếu để bảo vệ Bác, thể hiện ước vọng chân thành và tha thiết của tác giả.
Câu hỏi 5:
Có một tác phẩm cũng thể hiện khát vọng muốn trở thành con chim, nhành hoa, em hãy chép lại khổ thơ đó, nêu tên tác giả và nhan đề.
Trả lời:
- Trong tác phẩm “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải, khổ thơ diễn tả khát vọng muốn trở thành con chim và nhành hoa như sau:
```
Ta làm con chim hót
Ta làm một nhành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến
```
- Khổ thơ này thể hiện khát vọng giản dị và chân thành của Thanh Hải, mong muốn được đóng góp một phần nhỏ bé vào cuộc sống, thể hiện sự hòa quyện với mùa xuân và cuộc đời.
