Lắng nghe nội dung câu nghị luận xã hội chúng ta liền nhớ đến câu của Thiền Sư Thích Nhất Hạnh: “Còn sống và bước đi trên mặt đất này là một phép lạ, nhưng hầu hết chúng ta lại chạy đi tìm hạnh phúc ở một nơi xa xôi nào đó như thể là có một nơi tốt đẹp hơn để đến vậy. Chúng ta mất rất nhiều thời gian để đi tìm hạnh phúc trong khi đó thế giới quanh ta tràn đầy những mầu nhiệm. Những vẻ đẹp của đất trời đang gọi ta từng ngày, từng giờ nhưng hiếm khi ta nghe được. Điều kiện căn bản để chúng ta có thể nghe và đáp lại những tiếng gọi ấy là sự tĩnh lặng.”(Tĩnh lặng)
Sự tác động mạnh mẽ của vật chất đến con người
Trong một bầu Trái Đất đầy náo nhiệt, ồn ào tại sao lại cần sự tĩnh lặng? Con người ta thường bị thu hút bởi cái đẹp, sự xô bồ, là những sự kiện đầy nóng bỏng được ví như “một Nữ thần đa cảm”. Điều đặc biệt ở con người là hành động thường đi với cảm xúc, và tình cảm, tâm lý là thứ tác động mạnh mẽ đến hành động. Thời đại và vật chất là hai thứ tác động mạnh mẽ vào con người với “mục đích và tầm nhìn”, những thứ đại diện cho sự tác động ấy chính là trí tuệ nhân tạo và những phát minh vĩ đại nằm ngoài sự suy tưởng của con người. Nhưng trong câu nhận định này tác giả dường như chỉ lấy sự tương phùng của sự náo nhiệt với thời đại ấy để làm nền cho sự tĩnh lặng của con người. Liệu sự tĩnh lặng ấy có đáng sợ?
Tại sao lại là sự “tĩnh lặng”?
Nadimetdicmet từng tâm sự: “Con hãy lắng nghe nỗi buồn của cành cây khô, của chim muông què quặt, của hành tinh lạnh ngắt. Nhưng trước hết con hãy lắng nghe nỗi buồn của con người”. Năm 2024 chúng ta lắng nghe được rất nhiều sự chuyển mình của thiên nhiên, xã hội và con người, sâu xa hơn là ngoài sự sâu thẳm của vũ trụ. Những kiện sự đầy hoài niệm và đau thương đã liên tục xuất hiện, nhằm khơi dậy hết sự tĩnh lặng của con người chúng ta. Nhắc đến 2024 ta nhớ đến một hình ảnh Việt Nam lan toả tinh thần yêu nước khi trải qua hai sự kiện lớn của đất nước. Đó là tình thần yêu nước của người dân khi dầm mưa vẫy cờ chào mừng “kỉ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ”, hay là giọt nước mắt ngập tràn tình yêu nước trước sự ra đi của một “vĩ nhân” dân tộc, nỗi đau ấy hoà cùng nỗi đau nhân dân khi cả nước chung lòng đón cơn bão lớn và chứng kiến cả một ngôi làng bị nước lũ cuốn trôi. Tất cả những sự kiện đều để lại cho chúng ta nỗi đau về lắng nghe sự thinh lặng, biết lắng nghe để được hiểu hơn và yêu hơn.
Thế nhưng Trái Đất với động lực hấp dẫn nó vẫn luôn quay tròn để mang lại sự sống cho con người. Cánh cây ngoài sân vẫn ngày một lớn lên và thay đổi “nó lặng lẽ tới mức, với tôi, cây sồi già trong sân vẫn như khi tôi nhìn thấy nó thuở ấu thơ” thứ ta nhìn thấy là sự lặng lẽ của muôn loài. Năm 2019 con người chiến đấu với đại dịch Covid-19, chúng ta đã trải qua bao sự thách thức và thăng trầm để trở lại cuộc sống bình thường, đó là sự thay đổi của sự thinh lặng. Cùng với đó năm 2020, con người bất ngờ trước sự việc một vị giáo sư yêu cầu chơi violin trong quá trình phẫu thuật và năm 2022 trong một bệnh viện tiếng kèn saxophone đã vang lên liên tục với ca đại phẫu trong 9 tiếng, đó là sự thay đổi của nghệ thuật khi nó cộng hưởng với y học. Mọi thứ sự thay đổi đều lặng lẽ đến mức chúng ta nghĩ nó đều khó tồn tại, nhưng nó vẫn thay đổi không ngừng để mang lại giá trị cho cuộc đời.
Từ “lắng nghe” rất hay, con người ta phải biết lắng mới có thể nghe, và chỉ nghe được những giá trị đích thực khi thật sự lắng nghe. Khi đạt đến trạng thái lắng lọng nhất, tĩnh lặng nhất cả trong thâm tâm và ngoại cảnh chúng ta không chỉ lắng nghe cho bản thân mà còn lắng nghe cho mọi vật. Sự lắng nghe tưởng chừng vô tri đối với những vật xung quanh, nhưng khi ta lắng lòng để thực sự nghe sự liên kết giữa con người và mọi vật, ngay cả chính con người với nhau cũng được gần nhau hơn. Đó là khi ta lắng nghe được sự biến đổi của môi trường, mọi sự việc băng tan, tầng ozone bị thủng, nắng nóng kéo dài…tất cả đều đang lên tiếng với sự “bất ổn” của toàn cầu. Trong khi đó với con người thì bị lạc mất văn hoá dân tộc, quên đi nguồn gốc lịch sử và đánh mất đi tình yêu thương, lòng trắc ẩn đều là sự cầu cứu vô hạn từ bản thể con người.
Trong cuộc sống không phải ai cũng biết và dám lắng nghe chính mình, dân tộc và cuộc sống vốn đang hiện hữu, nhưng Trái Đất vẫn quay và chúng ta là thực thể tồn tại trên vòng quay vô tận đó, điều chúng ta cần hướng đến là tương lai, chọn tiến về phía trước hay lùi về phía sau là ở mỗi người. Nhưng để tiến bước “lắng nghe sự thinh lặng” là điều không thể chối bỏ.
Baitap24h.com
