“Không có con đường dẫn đến thành công mà không có trông gai và thử thách."
1. Mở bài
Giới thiệu sơ lược về tác giả: tên tuổi, bút danh, vị trí trong nền văn học, chủ đề sáng tác, phong cách sáng tác, những đóng góp của tác giả đối với phong trào văn học, giai đoạn văn học và nền văn học dân tộc. Giới thiệu tổng quát về bài thơ: hoàn cảnh xuất xứ, đại ý. nội dung chính của đoạn thơ bài thơ. Dần vào đoạn thơ, bài thơ cần phân tích: trích lại bài thơ (nếu ngắn) còn khổ thơ thì phải ghi lại tất cả.
Thân bài
1. Khái quát về vị trí trích đoạn hoặc bố cục, mạch cảm xúc chủ đạo của khổ thơ, bài thơ.
Giới thiệu vấn đề nghị luận và phương hướng nghị luận.
Phân tích bài thơ/ đoạn thơ: trích thơ rồi lần lượt phân tích những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ, v.v.... trong từng câu thơ, giải mã đúng từ ngữ, hình ảnh đó để giúp người đọc cảm thấy được những cái hay, cái đặc sắc về nội dung, nghệ thuật cảu bài thơ.
2. Phân tích
Phân tích khổ thơ thứ nhất:
+ Nêu nội dung chính của khổ thơ thứ nhất: (Trích thơ...)
+ Áp dụng các thủ pháp phân tích thơ để phân tích những hình ảnh, từ ngữ, biện pháp nghệ thuật tu từ, nhịp điệu, v.v. trong từng câu thơi giải mà những từ ngữ, hình ảnh đó có ý nghĩa gì, nó hay, đặc sắc ở chỗ nào.
+ Liên hệ, so sánh với những bài thơ cùng chủ đề.
+ Chuyển sang khổ thứ hai.
Phân tích khổ thơ thứ hai:
+ Cách làm bốn bước tương tự khổ thứ nhất.
+ Rồi cứ tiếp tục như thế đến hết bài.
(Lưu ý: đôi khi có thể phân tích hai khổ thơ cùng một lúc nếu hai khổ thơ cùng một ý nghĩa)
Nhận xét đánh giá bài thơ:
+ Đánh giá về nội dung, tư tưởng của bài thơ. (Nét đặc sắc về nội dung của bài thơ là gì?
+ Đánh giá về nghệ thuật.
+ Đánh giá về phong cách tác giả. (Qua bài thơ em thấy tác giả là người như thế nào; có thể nói thêm những đặc điểm về phong cách nghệ thuật và đóng góp của nhà thơ trên văn đàn lúc bấy giờ).
3. Kết bài
+ Khẳng định lại toàn bộ giá trị về nội dung, nghệ thuật của bài thơ.
+ Bài học hoặc thông điệp rút ra
VD: Như vậy, bài thơ [tên tác phẩm] không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật xuất sắc với vẻ đẹp ngôn từ và hình ảnh, mà còn chứa đựng những giá trị sâu sắc về [nội dung tư tưởng). Qua đó, tác giả [tên tác giả] đã thể hiện tài năng, tấm lòng và những trăn trở về [vấn đề tình cảm trong bài thơ, để lại trong lòng người đọc những rung động khó phai."
