Trong 13 câu đầu của bài thơ "Vội vàng", Xuân Diệu thể hiện một tâm trạng mãnh liệt và khao khát sống trọn vẹn trong mùa xuân và tuổi trẻ. Những vần thơ lãng mạn, thiết tha khắc họa rõ nét sự đắm say trong vẻ đẹp cuộc sống và nỗi lo lắng về sự trôi qua của thời gian.
Mục lục [Ẩn]
Dàn ý bài phân tích 13 câu đầu bài Vội vàng
a. Mở bài
- Sơ lược về tác giả Xuân Diệu
- Dẫn vào phân tích 13 câu thơ đầu của Vội vàng
b. Thân bài:
Bốn câu thơ đầu: Nhưng khao khát lạ lùng cùng hai cái “tôi’ của Xuân Diệu.
Muốn “tắt nắng”, “buộc gió” để lưu giữ cho cuộc đời những gì đẹp nhất, ý thức được sự quý giá, vẻ đẹp của nắng xuân của hương hoa cỏ.
Sự xuất hiện của cái tôi ngông cuồng, thách thức cả vũ trụ hòa quyện với cái tôi hồn nhiên, yêu đời mang đến một hồn thơ Xuân Diệu rất riêng.
Bức tranh thiên nhiên mùa xuân:
Nhà thơ cảm nhận mùa xuân thông qua nhiều giác quan, để đưa ra những nét vẽ chân thực và sống động và cũng có một sự logic nhất định.
Điệp khúc “Này đây…” khiến người độc liên tưởng đến một khúc ca đắm say, vui tươi.
Bức tranh mùa xuân của Xuân Diệu được gợi lên từ những cảnh sắc hết sức bình thường nhưng lại mang vẻ đẹp tràn trề sức sống:
+ Hình ảnh ong, bướm cùng mật ngọt, gam màu rực rỡ của muôn loài hoa kết hợp với cái màu xanh rì tươi mới của đồng nội cỏ, sự mềm mại uyển chuyển của “cành tơ phơ phất”, sự rộn rã, mê ly trong “khúc tình si” của cặp yến anh.
+ “ánh sáng chớp hàng mi” khiến người đọc có nhiều liên tưởng về một thứ ánh sáng tuyệt diệu, dịu dàng bao trùm khắp không gian.
Bức tranh tuổi trẻ, tình yêu:
Trong bức tranh mùa xuân của Xuân Diệu, mọi sự vật đều hiện lên với những cặp đôi hòa quyện: ong và bướm hòa quyện trong “tuần tháng mật” ngọt ngào, hoa kết hợp với đồng nội tạo nên cảm giác yêu thương bao la và tràn đầy sức sống xuân, lá và “cành tơ phơ phất” thể hiện sự quyến rũ mềm mại, còn yến anh là biểu tượng của tình yêu chung thủy qua “khúc tình si”.
“Ánh sáng chớp hàng mi”: Gợi liên tưởng đến hình ảnh thiếu nữ khép mắt dưới ánh nắng ban mai, mang vẻ đẹp trẻ trung và tươi mới, là niềm say mê của nhà thơ.
Tình yêu không chỉ hiện diện trong tình cảm nam nữ mà còn lan tỏa đến tình yêu thiên nhiên và cuộc đời, thể hiện qua câu thơ “Tháng Giêng ngon như một cặp môi hồng”, thể hiện niềm khao khát mãnh liệt với mùa xuân và tuổi trẻ.
c. Kết bài:
Nêu cảm nhận cá nhân.
Phân tích 13 câu đầu bài thơ Vội vàng chọn lọc nâng cao
Mẫu số 1
Thơ mới (1930-1943) được coi là một cuộc cách mạng trong thi ca Việt Nam. Thời kỳ này mang đến những phong cách thơ đa dạng như “hồn thơ rộng lớn” của Thế Lữ, “ảo não” của Huy Cận, “trong sáng” của Nguyễn Nhược Pháp, và nổi bật là Xuân Diệu với những nét thơ “tha thiết, rạo rực, băn khoăn” (Thi nhân Việt Nam). Xuân Diệu được coi là “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới” và đã đưa thơ mới lên đỉnh cao với tập thơ tiêu biểu “Thơ thơ”. Bài thơ “Vội vàng” trích từ tập thơ này thể hiện phong cách thơ độc đáo của Xuân Diệu, với sự cách tân về nội dung và hình thức. Đặc biệt, 13 câu thơ đầu của bài thể hiện khao khát sống mãnh liệt, quan niệm nhân sinh và thẩm mỹ mới mẻ của tác giả.
Bài thơ mở đầu với những câu thơ ngũ ngôn:
“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.”
Mùa xuân được coi là mùa đẹp nhất trong năm, cũng như tuổi trẻ là giai đoạn tươi đẹp nhất của đời người. Bốn câu thơ như lời mở đầu của bài thơ, thể hiện ước muốn của thi nhân về việc ngăn cản thời gian để lưu giữ những khoảnh khắc đẹp nhất. Xuân Diệu khao khát giữ lại ánh sáng và gió để cuộc sống luôn tràn đầy sắc hương. Sự khao khát “tắt nắng”, “buộc gió” thể hiện ý thức làm chủ thiên nhiên của con người, tuy nhiên, điều này vừa hợp lý vì nhà thơ “yêu tha thiết cái chốn nước non lặng lẽ này” (Hoài Thanh) nhưng cũng vừa vô lý vì không thể chống lại quy luật của tự nhiên. Điệp ngữ “Tôi muốn” nhấn mạnh niềm khao khát của cái “tôi” muốn giữ lại vẻ đẹp chóng tàn phai của thiên nhiên, đồng thời làm nổi bật tâm hồn yêu đời của nhà thơ. Cách ngắt nhịp vội vã, dứt khoát càng làm nổi bật mức độ mãnh liệt của ước vọng trong tâm hồn ông. Tuy nhiên, ẩn sâu trong khát vọng táo bạo ấy là một tình yêu cuộc sống tha thiết và khắc khoải. Thời gian tuyến tính không thể quay lại, nên thi sĩ muốn lưu giữ vẻ đẹp tự nhiên và thanh khiết của đời để tận hưởng trọn vẹn.
Sau tâm trạng ấy là tiếng reo vui của nhà thơ, khi Xuân Diệu nhìn nhận sự sống quanh ta trở nên hấp dẫn:
“Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa”
Xuân Diệu thấy mùa xuân tràn đầy sức sống và vẻ đẹp của thiên nhiên. Mùa xuân được mô tả qua hình ảnh ong bướm, hoa cỏ, cành tơ, yến anh và ánh sáng, tạo nên một bức tranh tươi sáng và sinh động. Những hình ảnh này không chỉ đẹp đẽ mà còn được nhà thơ nhìn nhận với sự say mê và lãng mạn, tạo nên một “thiên đàng trần thế”. Hai chữ “Này đây” nhấn mạnh sự hiện diện ngay tại đây và lúc này, tô đậm vẻ đẹp phong phú của thiên nhiên. Xuân Diệu cảm nhận mùa xuân đẹp và quyến rũ như đôi môi người thiếu nữ, tháng giêng là thời điểm đẹp nhất của mùa xuân. Từ “ngon” được dùng để thể hiện sự khao khát và cảm nhận riêng biệt của nhà thơ về vẻ đẹp mùa xuân. Mùa xuân được miêu tả như một bữa tiệc thiên nhiên mà mỗi người là khách mời, đầy sức sống và hấp dẫn.
Tuy nhiên, bên cạnh niềm vui sướng, có cảm giác “vội vàng”:
“Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa”
Câu thơ được ngắt thành hai phần, thể hiện niềm vui không trọn vẹn. Nhà thơ nhận ra sự sung sướng ngắn ngủi và mong manh của kiếp người. Dự cảm về sự ngắn ngủi và mong manh của thời gian khiến thi nhân phải sống vội vàng. Dấu chấm giữa dòng làm câu thơ như bị chia cắt, một bên là niềm vui sướng, một bên là sự hoài nghi và lo âu. Sự chảy trôi của thời gian khiến việc tận hưởng hiện tại trở nên cấp bách. Xuân Diệu không bi quan mà chọn cách sống hết mình cho hiện tại, dù biết tương lai và thời gian sẽ trôi qua.
Bài thơ “Vội vàng” thể hiện lòng ham sống mãnh liệt của Xuân Diệu cùng với quan niệm mới về thời gian, tuổi trẻ và hạnh phúc. Xuân Diệu thể hiện ý thức về giá trị đời sống cá nhân, một quan niệm táo bạo và cách mạng về cuộc sống, thể hiện sự trân trọng từng khoảnh khắc. Bài thơ “Vội vàng” với sự kết hợp giữa cảm xúc và lý luận, giọng điệu say mê và những sáng tạo độc đáo về ngôn từ và hình ảnh, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc. Bài thơ không chỉ kêu gọi tận hưởng cuộc sống mà còn nhấn mạnh nghĩa vụ cống hiến cho cuộc đời. Tập “Thơ thơ” và “Vội vàng” của Xuân Diệu đã để lại giá trị lâu bền và được nhớ đến như những áng thơ tuyệt vời của “ông hoàng thơ tình”.
Bài viết dù đã thể hiện được các nội dung chính và diễn đạt tốt, vẫn còn một số hạn chế như:
– So sánh quan niệm về thời gian của Xuân Diệu với thơ ca trung đại.
– Phân tích sự khác biệt trong nghệ thuật miêu tả thiên nhiên và con người của Xuân Diệu so với thơ giai đoạn trước, lấy con người làm trung tâm và chuẩn mực của cái đẹp, so sánh với thủ pháp ước lệ.
Mẫu số 2
Xuân Diệu nổi bật trong thế hệ các nhà thơ mới với một phong cách thơ đầy cảm xúc, đậm chất yêu đời và khao khát sâu sắc với cuộc sống. Thơ của ông, đặc biệt là bài "Vội vàng", không chỉ là tác phẩm nổi bật nhất trong tập thơ đầu tay của ông mà còn là một kiệt tác trong toàn bộ sự nghiệp sáng tác. Bài thơ không chỉ tràn đầy cảm xúc mãnh liệt mà còn là bản tuyên ngôn sống động của một tâm hồn khao khát yêu thương và tận hưởng cuộc đời. Những câu đầu của bài thơ thể hiện một cách hoàn hảo tình yêu say đắm và mãnh liệt của tác giả với vẻ đẹp trần thế.
Với "Vội vàng," Xuân Diệu đã xây dựng một tác phẩm thơ đẹp đẽ, hòa quyện giữa cảm xúc dồi dào và lý luận sâu sắc, cùng với sự cách tân nghệ thuật độc đáo, mang đến cho người đọc một trải nghiệm thơ mới mẻ và đầy ấn tượng.
Mở đầu bài thơ tác giả bày tỏ thái độ oai nghiêm như muốn đoạt quyền tạo hóa.
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi
Điệp ngữ "tôi muốn" và thể thơ ngũ ngôn với tiết tấu nhanh, mạnh, dứt khoát đã góp phần thể hiện khát khao thiết tha, mãnh liệt của thi sĩ. Đó là ước muốn tắt nắng buộc gió để "màu đừng nhạt mất" để "hương đừng bay đi". Nếu thời gian đi bằng nắng, bằng gió làm nhạt màu, làm phai hương thì nhà thơ muốn níu giữ thời gian ngưng bước, để màu sắc và hương thơm còn mãi với cuộc đời, để giữ mãi thời tươi xuân thì của tạo vật. Đó là ước muốn bất tử hóa cái đẹp, giữ cho cái đẹp tỏa sắc lên hương vì đóa hoa hương sắc cuộc đời tươi thắm, ngọt ngào mà mong manh, ngắn ngủi biết bao. Có thể nói đằng sau ước muốn phi lí ấy là một tâm hồn yêu người với thái độ trân trọng, nâng niu và gìn giữ.
Là một nhà thơ khát khao giao cảm với đời, sự mong muốn chiếm lĩnh vẻ đẹp thiên nhiên của nhà thơ phải chăng xuất phát từ bức tranh thiên nhiên tươi đẹp nơi thiên đường trần thế đang mơn mởn non tơ.
Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Điệp ngữ "này đây" được lặp lại 5 lần từ đầu đến cuối đoạn thơ, vừa phản ánh sự phong phú, dồi dào của thiên nhiên, vừa thể hiện niềm vui sướng, hân hoan của tác giả. "Này đây" không chỉ là sự hiện diện gần gũi của hương sắc cuộc đời và thiên nhiên mà còn nhấn mạnh sự hiện tại, ngay trong khoảnh khắc hiện tại, không phải ở kiếp khác, tương lai hay quá khứ.
Việc lặp lại từ "của" mang đến một sắc thái Tây phương mới lạ cho câu thơ. Sau từ "của," bức tranh thiên nhiên tươi đẹp hiện ra, với vườn xuân không chỉ là vườn yêu, vườn tình mà còn là vườn của hạnh phúc. Thiên nhiên đầy sắc hương, rộn ràng và mê mải, khiến lòng người ngất ngây và thi nhân trở thành người yêu thiên nhiên.
Nhìn qua cặp mắt xanh non, con người được đặt làm chuẩn mực của cái đẹp trong bức tranh xuân của thi sĩ. Tuần tháng mật của yêu thương nhanh chóng trở thành mùa vui của bướm ong, cành xuân trở thành cành tơ phơ phất đầy sức sống, tiếng hót say sưa của chim yến và chim oanh hóa thành điệu tình si quyến rũ, và bình minh xuân mang gương mặt của người đẹp với ánh sáng rực rỡ.
Bằng tâm hồn phong phú và trí tưởng tượng dồi dào của mình với câu thơ:
"Mỗi buổi sớm, thần vui hằng gõ cửa"
Thi nhân đã tạo ra sự bất ngờ đầy thú vị bởi sự liên tưởng bất ngờ hết sức độc đáo. Hình ảnh "thần vui hằng gõ cửa" gợi liên tưởng gần gũi với hình tượng mặt trời trong thần thoại Hy Lạp xưa, cũng có thể là vị thần mang niềm vui ban tặng cho thế gian vào mỗi buổi sớm ban mai, đánh thức mọi người dậy để tận hưởng thiên nhiên, cuộc sống tươi đẹp. Với Xuân Diệu mỗi ngày được sống, được chiêm ngưỡng ánh dương, được tận hưởng sắc hương của vạn vật là một ngày hân hoan vui sướng. Và trong niềm hân hoan vui sướng đó ngòi bút của Xuân Diệu thật sự rất xuất thần, ông đã sáng tạo nên 1 câu thơ tuyệt bút:
"Tháng giêng ngon như một cặp môi gần"
Câu thơ này mang một sắc thái mới mẻ và hiện đại, khái quát sự quyến rũ của mùa xuân bằng một so sánh độc đáo. Trước Xuân Diệu, chưa từng có ai "tỏ tình" với thiên nhiên theo cách này. Nhà thơ cảm nhận thiên nhiên qua lăng kính tình yêu, từ thể xác đến tâm hồn. Sự hấp dẫn của thiên nhiên được thể hiện qua vẻ đẹp của người tình với "cặp môi gần" căng tràn sức sống, đầy mê hoặc và quyến rũ. Từ "ngon" được diễn tả đầy khát khao, cảm xúc bởi nhà thơ đã huy động mọi giác quan – thị giác, thính giác, vị giác, xúc giác – để cảm nhận thiên nhiên, tuổi trẻ và cuộc sống. Phép so sánh đã biến cặp môi của người thiếu nữ thành trung tâm vũ trụ, trở thành chuẩn mực cho cái đẹp, là thước đo của tạo hóa. "Tháng Giêng", một khái niệm thời gian vốn vô hình, trở nên cụ thể và trẻ trung qua so sánh với vẻ đẹp của đôi môi người thiếu nữ.
Tuy nhiên, ngay khi nhà thơ đang chìm đắm trong niềm vui sướng của tình yêu và thiên đường trần thế, và reo lên "tôi sung sướng," cũng là lúc cảm giác "vội vàng một nửa" xuất hiện, khiến thi nhân cảm thấy sự vội vã không thể tránh khỏi.
"Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa"
Câu thơ bị ngắt làm hai, niềm vui không trọn vẹn. Bởi Xuân Diệu nhận ra rằng điều sung sướng ấy ngắn ngủi biết bao. Dự cảm mơ hồ về sự mong manh, ngắn ngủi của kiếp người đã khiến cho thi nhân sống vội vàng tận hưởng.
"Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân."
Hai câu thơ mở ra như hai cánh cửa, vừa bộc lộ niềm say mê sâu sắc với vẻ đẹp của cuộc sống và tình yêu, vừa thể hiện sự lo lắng và nỗi buồn của nhà thơ trước sự trôi chảy của thời gian và sự tạm biệt của tuổi trẻ. Xuân Diệu quả thực là một nhà thơ tinh tế trong việc cảm nhận thời gian trôi qua.
Trong các tác phẩm của Xuân Diệu trước Cách mạng, đây là những vần thơ thể hiện rõ nhất tinh thần của ông. Bằng tài năng nghệ thuật điêu luyện, kết hợp cảm xúc nhạy cảm với lý luận sâu sắc, giọng điệu đầy nhiệt huyết và sự sáng tạo độc đáo trong ngôn từ và hình ảnh, Xuân Diệu đã gửi gắm một thông điệp nhân văn: Đẹp nhất và quyến rũ nhất trong cuộc đời là tình yêu và tuổi trẻ. Thiên đường chính là cuộc sống tươi đẹp trên trần thế. Vì vậy, hãy sống hết mình, yêu thương và tận hưởng từng khoảnh khắc để mỗi ngày trôi qua đều trọn vẹn trong tình yêu và hạnh phúc.
Mẫu số 3
Trong thời kỳ phong trào thơ mới phát triển mạnh mẽ, với sự xuất hiện của các nhà thơ trẻ sáng tạo, đã tạo ra sự cách mạng so với nền thơ cổ truyền thống đã tồn tại hàng ngàn năm. Những tên tuổi tiêu biểu như Huy Cận, Thế Lữ, Chế Lan Viên, Hàn Mặc Tử, Nguyễn Bính, Lưu Trọng Lư, và Vũ Đình Liên, mỗi người đều để lại dấu ấn riêng trên thi đàn Việt Nam. Xuân Diệu, trong số đó, đã mang đến một làn gió mới cho làng thơ, được Hoài Thanh mô tả là “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới.” Hoài Thanh từng viết: “Bây giờ khó mà diễn tả hết sự ngạc nhiên của làng thơ Việt Nam khi Xuân Diệu đến. Ông tới với một phong cách mới mẻ và chúng ta đã ngần ngại không biết làm thế nào với hình thức phương xa ấy.” Thơ Xuân Diệu nổi bật nhờ cách tiếp cận và khai thác chủ đề độc đáo, với giọng thơ nồng nàn, đắm say khi nói về mùa xuân, tình yêu và cuộc đời. Như một nguồn sống mãnh liệt chưa từng thấy, thơ Xuân Diệu thể hiện sự khao khát tận hưởng cuộc sống ngắn ngủi của mình với sự nồng nàn và tha thiết.
Dù vậy, không phải ai cũng dễ dàng cảm nhận được vẻ đẹp trong thơ Xuân Diệu. Một số người cảm thấy thơ của ông có phần dồn dập, vội vàng và đôi khi quá "trần truồng," gây khó khăn cho sự chấp nhận, đặc biệt là những nhà thơ thời ấy. Nó giống như một món ăn có vị lạ, khó diễn tả thành lời, mà thường bị gạt bỏ nếu không hiểu rõ. Ngược lại, những người yêu thích thơ Xuân Diệu, đặc biệt là giới trẻ, thường mê mẩn với sự sống vội vã và khát khao tận hưởng mà ông mang đến. "Với một nhà thơ, sự hoan nghênh của tuổi trẻ chính là món quà quý giá nhất."
Ngay từ những dòng thơ đầu Xuân Diệu đã không ngần ngại mà bộc lộ cái niềm khao khát mãnh liệt của mình giữa cuộc đời.
“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi”.
Những khao khát của Xuân Diệu thể hiện sự ngông cuồng và táo bạo, đúng với cá tính riêng biệt của ông. Nhà thơ mong muốn “tắt nắng,” “buộc gió,” thể hiện sự chống lại quy luật tự nhiên. Ông nhận thức rõ rằng không có ánh nắng nào đẹp hơn ánh nắng mùa xuân, cũng chẳng có gì thanh tao và tuyệt diệu hơn hương hoa trong gió xuân. Vì vậy, Xuân Diệu nuối tiếc khi nắng tắt, gió cuốn hương hoa đi, điều đó làm mất đi mùa xuân tươi đẹp mà ông khao khát và ôm ấp suốt đời bằng tất cả đam mê và tha thiết. Nhà thơ thể hiện một khát vọng mãnh liệt để vượt qua quy luật của tạo hóa, muốn lưu giữ những điều tuyệt vời và đẹp đẽ nhất: ánh nắng dịu dàng của mùa xuân và hương thơm ngát của hoa. Xuân Diệu có một lòng “ích kỷ” lạ thường, muốn tận hưởng riêng những thứ mà ít ai để ý đến, thể hiện sự khao khát vội vã và cuống quýt, khiến người đọc vừa cảm động vừa không thể trách móc. Trong bốn câu thơ đầu, nổi bật hai cái “tôi” thú vị: một cái tôi mạnh mẽ, táo bạo thách thức quy luật vũ trụ, và một cái tôi ngây thơ, mộng mơ như trẻ thơ, với những ước mơ hoang đường nhưng tràn đầy sức sống. Sự hòa quyện của hai cái “tôi” này tạo nên một chân dung riêng biệt và một màu sắc độc đáo trong thế giới thi ca.
Sau 4 câu thơ mở đầu, bộc lộ khát vọng mãnh liệt, nồng nàn của nhà thơ về mùa xuân thì 9 câu thơ tiếp theo chính là bức tranh thiên nhiên mùa xuân trong đôi mắt tình tứ của Xuân Diệu.
“Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”
Bức tranh thiên nhiên mùa xuân trong thơ Xuân Diệu hiện lên với sự tinh tế và vẻ đẹp khác biệt mà chỉ một người yêu mùa xuân như ông mới có thể cảm nhận. Nhà thơ sử dụng nhiều giác quan để tạo nên những hình ảnh chân thực và sống động, đồng thời mang đến một sự logic riêng biệt. Âm điệu bài thơ cùng với điệp khúc “Này đây…” gợi liên tưởng đến một bản nhạc mùa xuân rộn ràng, thể hiện tâm hồn khoáng đạt và đắm say của tác giả.
Mở đầu, bức tranh thiên nhiên hiện lên với hình ảnh bướm tung cánh, ong tìm mật ngọt, những biểu hiện của sự kết tinh quý giá của tự nhiên. Và khi đã có ong và bướm, hình ảnh hoa cỏ rực rỡ và “đồng nội xanh rì” mở ra không gian thiên nhiên rộng lớn là điều không thể thiếu.
Bên cạnh hoa, lá cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm hoàn chỉnh bức tranh. Hình ảnh “lá của cành tơ phơ phất” mang đến sự mềm mại, tươi trẻ, gợi ra một mùa xuân mới chớm, rất tình tứ và gợi cảm. Về phần âm thanh, Xuân Diệu khéo léo chọn “khúc tình si” của yến anh, loài chim biểu tượng của mùa xuân, làm bản nhạc đệm cho bức tranh thiên nhiên thêm phần rộn ràng.
Ánh sáng và màu nắng nhàn nhạt của đất trời lúc xuân đến cũng không thể thiếu. Xuân Diệu viết “Và này đây ánh sáng chớp hàng mi”, một hình ảnh lạ lùng nhưng lại là ánh sáng tuyệt vời, ấm áp, làm tôn lên vẻ đẹp của mùa xuân trong lòng tác giả. Ánh sáng không quá gắt, không quá ảm đạm, vừa đủ mỹ lệ và ấm áp, góp phần làm nổi bật bức tranh thiên nhiên mùa xuân với gam màu tươi trẻ, âm thanh rộn ràng và ánh sáng dịu dàng. Mùa xuân đẹp đến vậy, làm sao không khao khát, không ước vọng được trải nghiệm?
Trong thơ Xuân Diệu, tình yêu luôn là yếu tố không thể thiếu, bởi nếu thiếu đi tình yêu, bức tranh thiên nhiên mùa xuân, vốn đại diện cho tuổi trẻ, sẽ trở nên nhạt nhòa và thiếu sức sống. Xuân Diệu tài tình lồng ghép ba yếu tố “tuổi trẻ,” “mùa xuân,” và “tình yêu” vào trong một ý thơ, khiến cho dù không đọc nhiều, người ta vẫn cảm nhận được đầy đủ ba yếu tố này. Ông luôn khiến bức tranh của mình trở nên hài hòa, với mọi sự vật đều có đôi có cặp, phát ra những dấu hiệu của tình yêu và tuổi trẻ. Ví dụ, ong luôn đi đôi với bướm, và nhà thơ gợi ra yếu tố tình yêu qua cụm từ “tuần tháng mật,” chỉ khoảnh khắc ngọt ngào và hạnh phúc nhất của những đôi lứa yêu nhau. Hay hoa thì kết hợp với “đồng nội xanh rì,” tạo nên một không gian thiên nhiên hoàn hảo với gam màu rực rỡ của hoa lá và màu xanh bát ngát của đồng nội, gợi ra một tình yêu vừa dịu dàng, êm đềm vừa nồng nàn, cháy bỏng. Hình ảnh “lá của cành tơ phơ phất” gợi cảm giác mềm mại và tươi trẻ, như những người trẻ tuổi đang theo đuổi tình yêu, đầy quyến rũ và đắm đuối.
Yến anh, loài chim biểu tượng cho tình yêu thủy chung, mang đến âm sắc của “khúc tình si,” ngọt ngào và sâu lắng. Câu “Và này đây ánh sáng chớp hàng mi” mang đến nhiều liên tưởng thú vị. Nếu người có rèm mi là cô gái xuân sắc, có lẽ là người mà Xuân Diệu khao khát tình yêu tuyệt vời. Còn nếu đó là nhà thơ, thì mùa xuân, cuộc đời tươi trẻ chính là tình yêu của ông. Tình yêu trong thơ Xuân Diệu không chỉ giới hạn trong tình yêu đôi lứa mà còn bao gồm tình yêu với thiên nhiên, cây cỏ, cuộc đời và tuổi trẻ. Điều này thể hiện rõ qua những hình ảnh lặp lại trong thơ ông.
Chúng ta có thể nhận thấy điều này qua hai câu thơ cuối đoạn: “Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa/ Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần.” Trong khi nhiều người cảm thấy mỗi buổi sáng là sự mệt mỏi và áp lực, Xuân Diệu lại có một trái tim nhiệt huyết, nồng nàn. Đối với ông, mỗi buổi sáng là niềm vui quý giá, và việc tận hưởng nó là điều quan trọng. Niềm khao khát mãnh liệt của ông với mùa xuân cũng giống như cách người trẻ theo đuổi tình yêu, nồng nàn và đắm say. Tháng Giêng, tháng của mùa xuân, trở nên hấp dẫn và tràn đầy sức sống như đôi môi ngọt ngào của thiếu nữ độ hai mươi.
Như vậy, trong 13 câu thơ đầu, Xuân Diệu không chỉ bộc lộ cái tôi cá nhân đặc biệt mà còn thể hiện nỗi khao khát mãnh liệt về mùa xuân, tình yêu và tuổi trẻ qua bức tranh mùa xuân đầy đủ hương sắc và vị. Tác giả cho chúng ta nhận ra rằng cái đẹp của tạo hóa luôn hiện diện xung quanh chúng ta, không phải ở những chốn thần tiên, mà ở việc con người có đủ tình yêu và sự tinh tế để cảm nhận và tận hưởng hay không.
Mẫu số 4
Nhà thơ Thế Lữ đã có một nhận xét sâu sắc về Xuân Diệu: “Xuân Diệu là người của đời sống, một người đứng giữa loài người. Tầng lớp thơ của ông được xây dựng trên nền tảng của một tấm lòng trần thế.” Có thể thấy, Xuân Diệu đã mang đến cho thơ ca Việt Nam một "bộ trang phục hiện đại" và táo bạo, một nguồn cảm hứng chưa từng có trong không gian yên tĩnh của thơ ca non trẻ. Mỗi khi mùa xuân đến, trái tim nhạy cảm của các thế hệ trẻ lại được chạm đến bởi những cảm xúc yêu đời nồng nàn, mãnh liệt qua những vần thơ của Xuân Diệu. Một trong những tác phẩm thể hiện sâu sắc tình cảm này là bài thơ “Vội vàng,” tiêu biểu cho phong cách thơ độc đáo của ông. Bài thơ thể hiện một tình yêu cuộc sống mãnh liệt và niềm đam mê sống đến mức cuồng nhiệt. Đặc biệt, 13 câu đầu của “Vội vàng” làm nổi bật khát vọng táo bạo và lạ lùng của nhà thơ cùng với hình ảnh mùa xuân – vẻ đẹp thiên đường hiện hữu ngay trên trần gian.
Rút ra từ tập “Thơ thơ”, Vội vàng là thi phẩm kết tinh vẻ đẹp hồn thơ Xuân Diệu trước cách mạng tháng 8. Mở đầu bài thơ là khổ thơ ngũ ngôn thể hiện ước muốn cháy bỏng của thi sĩ:
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi
Câu thơ ngắn gọn, nhịp điệu nhanh, với sự lặp lại liên tục và đảo cấu trúc, tạo nên một khúc ca sôi nổi và thiết tha về những khát khao cháy bỏng từ trái tim của nhà thơ. Với một thái độ mạnh mẽ, như thể muốn thách thức quyền năng của tạo hóa, Xuân Diệu bày tỏ mong muốn tự mình “tắt nắng” và “buộc gió” để giữ gìn sắc hương vĩnh cửu, có nghĩa là nhà thơ muốn lưu giữ mãi vẻ đẹp của mùa xuân, làm cho nó bất tử trên cõi đời. Điệp ngữ “tôi muốn” cùng với thể thơ ngũ ngôn với tiết tấu nhanh và mạnh mẽ đã thể hiện rõ khát vọng thiết tha và mãnh liệt đó. Điều này phản ánh sự khao khát của Xuân Diệu về một mùa xuân hoàn hảo, với những ước vọng lãng mạn và táo bạo. Chỉ có một tâm hồn yêu đời mãnh liệt mới có thể có những ham muốn bồng bột và đầy sức trẻ như vậy, mong muốn nâng niu và gìn giữ những điều tốt đẹp nhất của tạo hóa.
Là nhà thơ của khát vọng giao cảm với cuộc đời, sự mong muốn chiếm lĩnh vẻ đẹp thiên nhiên của Xuân Diệu xuất phát từ bức tranh thiên nhiên tươi đẹp đang mơn mởn. Với sự thiết tha đối với cuộc sống và tình yêu mãnh liệt, cùng đôi mắt trong sáng và tràn đầy niềm vui, Xuân Diệu đã phát hiện ra nhiều vẻ đẹp đáng yêu và say đắm của thiên nhiên và cuộc sống. Trong đó, đẹp nhất, vui nhất và huy hoàng nhất chính là mùa xuân và tuổi trẻ.
Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cưa
Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần!
Từ những câu thơ ngắn gọn, khổ thơ nhanh chóng mở rộng thành câu tám chữ liền mạch, kết hợp nhiều biện pháp nghệ thuật đặc sắc như điệp từ, điệp ngữ, lặp cấu trúc, liệt kê và so sánh. Khổ thơ giống như một bản nhạc sôi động và thiết tha, giống như tiếng thác dâng trào. Sự lặp lại của điệp ngữ “này đây” trong năm dòng thơ không chỉ nhấn mạnh sự hiện diện của hương sắc rực rỡ của thiên nhiên mà còn phản ánh niềm vui sướng tột cùng của nhà thơ. Điệp từ “của” được lặp lại tạo ra một cảm giác mới mẻ và khác biệt. Những từ này kết nối các hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp từ thiên đường hạ xuống trần thế, vườn xuân trở thành vườn yêu, vườn tình, vườn của ái ân và hạnh phúc. Thiên nhiên, với sự rộn ràng và say mê, trao gửi sắc hương, khiến lòng người ngất ngây và tận hưởng, tạo nên một cảm xúc như tình nhân. Nét hồn nhiên và rạo rực trước vẻ đẹp của tạo hóa được thể hiện rõ ràng. Lời thơ như một tiếng ngỡ ngàng và sung sướng, với sự vội vàng và say mê đắm say. Nhà thơ như muốn nói bằng một cử chỉ vội vã rằng: tất cả vẻ đẹp kỳ diệu của mùa xuân và cuộc sống đều nằm trong vòng tay ta, còn chờ gì nữa?
Tiếng chim cất lên tưng bừng và rộn rã tạo thành một khúc nhạc tình si trong không gian tràn ngập ánh sáng. Mùa xuân tưng bừng và rộn rã đã mang đến cho nhà thơ một niềm vui và khát vọng mãnh liệt để nắm bắt và tận hưởng mỗi sáng:
Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần
Có lẽ ít ai so sánh thiên nhiên, thời gian với con người như Xuân Diệu. Ông luôn lấy con người làm thước đo của cái đẹp, tạo nên một vẻ đẹp riêng biệt trong bức tranh mùa xuân của mình. Chỉ có một nhà thơ mới, với ảnh hưởng sâu sắc từ phong cách phương Tây, mới có tư duy mới mẻ và táo bạo như thế. Xuân Diệu so sánh “tháng Giêng” với đôi môi căng mọng của một thiếu nữ đang độ thanh xuân. Tuần tháng mật của mùa yêu thương trở thành mùa vui của bướm ong dập dìu, cành tơ phơ phất tràn đầy nhựa sống, tiếng hót say sưa của đôi yến oanh trở thành khúc tình si, đắm say lòng người, và ánh sáng xuân lướt qua hàng mi diễm lệ của người đẹp. Chỉ một từ “ngon” đã thể hiện rõ tâm trạng của Xuân Diệu với thiên nhiên: sự si mê, say đắm, khao khát được tận hưởng, nâng niu, ôm trọn vẻ đẹp của thiên nhiên.
Đối với Xuân Diệu, mọi thứ đều mới mẻ. Với đôi mắt xanh non nớt của cái tôi cá nhân, ông nhận ra rằng thế gian này đẹp nhất vì có con người. Cuộc sống tốt đẹp nhất là khi còn trẻ, và thời kỳ đẹp nhất của đời người là tuổi xuân. Nếu không biết trân trọng tuổi trẻ, con người sẽ không thể tận hưởng vẻ đẹp ấy. Tuy nhiên, vì tuổi trẻ sẽ dần tàn phai theo thời gian, nhà thơ cảm thấy cần phải sống vội vàng. Hai dòng cuối bài thơ phản ánh tâm trạng của tác giả khi ông chợt nhận ra và nhớ đến quy luật của thời gian và tạo hóa:
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân
Dấu chấm "." giữa các câu thơ chia dòng chữ thành hai luồng cảm xúc khác nhau. Trong lúc đang hân hoan giữa bữa tiệc sắc đẹp trần gian và hân hoan reo lên "tôi sung sướng", nhà thơ bỗng dưng dừng lại với cảm giác "vội vàng một nửa". Dự cảm mơ hồ về sự mong manh và ngắn ngủi của đời người khiến thi nhân phải sống vội vàng để tận hưởng. Xuân Diệu nhận thức được rằng mình đang sống vội vàng, bỏ lỡ thời thanh xuân và tuổi trẻ. Dù thời gian chưa thực sự trôi đi, nhà thơ đã lo sợ sự trôi chảy của nó. Điều này cho thấy Xuân Diệu luôn bị ám ảnh bởi các giai đoạn và quy luật của thời gian. Hai câu thơ như một bản lề, mở ra và khép lại tâm trạng, từ sự say mê trong vẻ đẹp của cuộc sống và tình yêu đến những linh cảm bất an và lo lắng của nhà thơ. Nhịp thơ chậm lại, trở nên trầm ngâm và sâu lắng bởi sự thật không thể thay đổi: thời gian trôi qua nhanh chóng, tuổi trẻ sẽ không trở lại. Qua đó, có thể thấy Xuân Diệu là một nhà thơ nhạy cảm với thời gian và không gian.
Điều này giải thích vì sao thi sĩ muốn can thiệp vào những quy luật muôn đời của tạo hóa, không phải chỉ là một ước muốn ngông cuồng. Đó là khát vọng mãnh liệt của Xuân Diệu, mong muốn bất tử hóa cái đẹp và giữ cho cái đẹp luôn tỏa sáng trong cuộc sống.
Tóm lại, 13 câu đầu của bài thơ “Vội vàng” của Xuân Diệu là những vần thơ lãng mạn, mộng mơ. Qua những câu thơ này, chúng ta rút ra được một quan niệm sống mới mẻ: hãy sống tích cực và trân trọng khi còn trẻ, khi còn “mùa xuân”; vì cuộc sống có nhiều điều đẹp đẽ để thưởng thức và tận hưởng. Tuy nhiên, sống vội vàng không có nghĩa là sống cẩu thả hay hèn nhát; mà hãy sống sao cho xứng đáng với những gì cuộc đời ban tặng, hãy sống có trách nhiệm và biết yêu thương những điều giản dị nhất!
Mẫu số 5
Nhà thơ Thế Lữ từng có nhận xét tinh tế về Xuân Diệu: “Xuân Diệu là một người của đời, một người ở giữa loài người. Lầu thơ của ông dựng trên nền tảng của một tấm lòng trần thế.” Có thể thấy, Xuân Diệu đã mang đến cho thơ ca Việt Nam một diện mạo mới mẻ, táo bạo, một cảm hứng chưa từng có trong nền văn học non trẻ này. Mỗi khi xuân về, trái tim nhạy cảm của thế hệ trẻ lại hòa cùng những cảm xúc yêu đời mãnh liệt trước những lời thơ thấm thía của Xuân Diệu. Một trong những tác phẩm thể hiện tình yêu sâu sắc ấy là “Vội vàng” - một bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ độc đáo của ông. Toàn bài thơ là một sự tôn vinh cuộc sống, một niềm đam mê sống mạnh mẽ, thậm chí đến mức cuồng nhiệt. Qua 13 câu đầu của bài thơ “Vội vàng”, ta có thể thấy rõ khát vọng táo bạo và lạ lùng của nhà thơ cũng như hình ảnh mùa xuân – vẻ đẹp như thiên đường nơi hạ giới.
Rút ra từ tập “Thơ thơ”, “Vội vàng” là tác phẩm tinh túy thể hiện vẻ đẹp hồn thơ của Xuân Diệu trước cách mạng tháng 8. Mở đầu bài thơ là khổ thơ ngũ ngôn, phản ánh ước muốn cháy bỏng của thi sĩ.
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi
Câu thơ ngắn gọn, nhịp điệu nhanh, với điệp ngữ liên tiếp và cấu trúc đảo ngược, tạo nên một khúc ca sôi động và thiết tha về những khát khao từ trái tim nhà thơ. Với thái độ kiêu hãnh như thể muốn tranh quyền với tạo hóa, Xuân Diệu thể hiện mong muốn tự tay dập tắt ánh nắng và giữ cho sắc hương không phai, nghĩa là ông khao khát lưu giữ mãi hương sắc của mùa xuân, muốn vẻ đẹp đó trở nên vĩnh cửu. Việc lặp lại cụm từ “tôi muốn” và thể thơ ngũ ngôn với tiết tấu nhanh, mạnh mẽ, dứt khoát, làm nổi bật khát vọng mãnh liệt và thiết tha này. Điều này cho thấy Xuân Diệu luôn khao khát một mùa xuân hoàn hảo. Khát vọng và ước muốn của nhà thơ là sự hòa quyện của lãng mạn và sức trẻ, với một tâm hồn yêu đời mãnh liệt đến mức không giới hạn, tạo nên những ham muốn bồng bột và táo bạo để gìn giữ những điều tốt đẹp nhất của tạo hóa.
Là nhà thơ của những khát vọng giao cảm với cuộc đời, Xuân Diệu thể hiện sự khao khát chiếm lĩnh vẻ đẹp thiên nhiên qua bức tranh thiên nhiên tươi tắn và non tơ. Với tình yêu sâu sắc đối với cuộc sống và sự ngưỡng mộ tràn đầy từ đôi mắt xanh ngơ ngác, Xuân Diệu khám phá ra nhiều vẻ đẹp quyến rũ của thiên nhiên và cuộc sống con người, nhưng đẹp nhất, vui nhất và rực rỡ nhất vẫn là mùa xuân và tuổi trẻ.
Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cưa
Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần!
Từ câu thơ năm chữ ngắn gọn, khổ thơ chuyển thành những câu tám chữ liên tục với nhiều biện pháp nghệ thuật tinh tế: điệp từ, điệp ngữ, lặp cấu trúc, liệt kê, và so sánh. Khổ thơ vang lên như một khúc nhạc sôi động, thiết tha, như âm thanh thác đổ. Phép liệt kê và điệp ngữ “này đây” lặp lại liên tiếp trong năm dòng thơ vừa gợi lên hình ảnh rực rỡ của thiên nhiên, vừa diễn tả niềm vui mãnh liệt của nhà thơ. Việc lặp lại từ “của” tạo nên một nét mới mẻ, hơi Tây, và kết nối bức tranh thiên nhiên từ thiên đường xuống trần thế, nơi vườn xuân trở thành vườn yêu, vườn tình, vườn ái ân hạnh phúc. Thiên nhiên như say mê trao gửi sắc hương, khiến lòng người ngất ngây và thi nhân trở thành tình nhân của tạo hóa. Một sự hồn nhiên đầy rạo rực trước vẻ đẹp diệu kỳ của thiên nhiên. Lời thơ như một tiếng ngỡ ngàng và sung sướng, với sự vội vàng và đam mê. Nhà thơ như muốn nói rằng tất cả vẻ đẹp tuyệt vời của mùa xuân và cuộc sống đều thuộc về ta, vậy còn chần chừ gì nữa?
Tiếng chim cất lên tưng bừng, tạo nên một khúc nhạc tình yêu trong không gian tràn ngập ánh sáng. Mùa xuân sôi động, rộn rã đã mang đến cho nhà thơ một niềm vui sâu sắc và khao khát tận hưởng từng khoảnh khắc mỗi sáng.
Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần
Có lẽ không ai so sánh thiên nhiên hay thời gian với con người như Xuân Diệu. Ông lấy con người làm chuẩn mực của cái đẹp, tạo nên một vẻ đẹp đặc biệt trong bức tranh mùa xuân của thi sĩ. Chỉ một nhà thơ mới, với ảnh hưởng sâu sắc từ phong cách phương Tây, mới có thể có tư duy táo bạo và mới mẻ như vậy. Xuân Diệu so sánh “tháng giêng” với đôi môi căng mọng của thiếu nữ trong độ tuổi thanh xuân. Mùa yêu thương trở thành thời gian vui tươi với sự xuất hiện của bướm ong, cành tơ phơ phất đầy nhựa sống, và tiếng hót say sưa của đôi yến oanh, tất cả hòa quyện thành khúc tình si, say đắm lòng người. Chỉ một từ “ngon” cũng đã thể hiện hết tâm trạng của Xuân Diệu với thiên nhiên: si mê, say đắm, khao khát tận hưởng và nâng niu từng khoảnh khắc.
Với Xuân Diệu, mọi thứ đều mới mẻ, và qua đôi mắt xanh non nớt của cái tôi cá nhân, ông nhận ra rằng thế gian đẹp nhất khi có con người. Cuộc sống tuyệt vời nhất là ở tuổi trẻ, và đời sống đẹp nhất là khi còn xuân. Nếu không biết trân trọng khi còn trẻ, con người sẽ không thể tận hưởng những điều đẹp đẽ ấy. Nhưng tuổi trẻ sẽ dần phai tàn theo thời gian, vì vậy nhà thơ cảm thấy cần phải sống vội vàng. Hai dòng cuối của bài thơ thể hiện tâm trạng của tác giả, và lúc ấy ông chợt nhận ra sự quy luật của thời gian và tạo hóa.
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân
Dấu chấm "." giữa các câu thơ tạo nên hai luồng cảm xúc rõ rệt. Trong khi nhà thơ đang hân hoan với sắc đẹp của trần gian và cảm nhận niềm vui “tôi sung sướng”, ông lại phải dừng lại với cảm giác “vội vàng một nửa”. Dự cảm về sự mong manh, ngắn ngủi của cuộc đời đã khiến thi nhân cảm thấy cần phải sống vội vã để tận hưởng. Xuân Diệu nhận ra rằng mình đang vội vàng, bỏ lỡ thời gian thanh xuân và tuổi trẻ. Mặc dù thời gian chưa kịp trôi đi, nhà thơ đã cảm thấy nỗi lo lắng về sự lướt qua nhanh chóng. Điều này cho thấy Xuân Diệu luôn bị ám ảnh bởi quy luật của thời gian. Hai câu thơ như bản lề mở ra và đóng lại tâm trạng của ông, vừa đắm say trong vẻ đẹp của cuộc sống, vừa cảm nhận nỗi bất an về sự trôi qua của thời gian. Đột nhiên, nhịp thơ trở nên chậm lại, trầm lắng hơn bởi sự thật không thể thay đổi: thời gian qua nhanh, và tuổi trẻ không thể quay lại. Qua đó, chúng ta thấy Xuân Diệu là nhà thơ tinh tế trong cảm nhận về thời gian và không gian.
Như vậy, chúng ta có thể hiểu vì sao thi sĩ cảm thấy cần phải can thiệp vào những quy luật bất biến của tạo hóa, không chỉ là một ước muốn ngông cuồng. Đó là những khát vọng mãnh liệt của Xuân Diệu, ước muốn bất tử hóa cái đẹp, giữ cho cái đẹp luôn tỏa sáng và tràn đầy hương vị của cuộc sống.
Tóm lại, 13 câu thơ đầu của bài "Vội vàng" của Xuân Diệu là những vần thơ mô tả cảnh vật một cách lãng mạn và mộng mơ. Qua những câu thơ này, chúng ta có thể rút ra một quan niệm sống mới mẻ: hãy sống hết mình trong tuổi trẻ, trong “mùa xuân”, bởi vì cuộc sống có nhiều điều tuyệt vời để tận hưởng. Tuy nhiên, sống vội vàng không có nghĩa là sống cẩu thả; hãy sống sao cho xứng đáng với những gì cuộc đời ban tặng, sống có trách nhiệm, biết yêu thương và trân trọng những điều giản đơn nhất.
