Bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận thể hiện vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên biển cả và tâm hồn người lao động. Qua hình ảnh đoàn thuyền ra khơi, tác phẩm tôn vinh sức mạnh của con người, niềm khát khao chinh phục và hòa mình vào thiên nhiên.
Huy Cận là một trong những nhà văn vĩ đại của nền văn học Việt Nam thế kỉ XX. Trước Cách mạng Tháng Tám, ông thường viết về nỗi buồn và sự cô đơn của con người trước vũ trụ bao la. Tuy nhiên, sau Cách mạng Tháng Tám, thơ ông đã có nhiều chuyển biến tích cực. Thơ của Huy Cận không còn ưu sầu mà đầy niềm vui và niềm tin vào cuộc sống. Năm 1958, sau một chuyến đi khảo sát ở vùng mỏ Quảng Ninh, ông sáng tác bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” ca ngợi cuộc sống mới và vẻ đẹp thiên nhiên.
Ngay từ đầu bài thơ, âm hưởng bài ca lao động vang lên mạnh mẽ, với cảnh đoàn thuyền ra khơi trong buổi hoàng hôn:
“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi”.
Cách so sánh độc đáo gợi lên hình ảnh mặt trời như hòn lửa khổng lồ lặn vào biển cả, và sóng biển như then cài cửa đêm. Dù đêm xuống, đoàn thuyền vẫn ra khơi, tiếng hát của ngư dân vang vọng khắp nơi, thể hiện niềm vui và sự lạc quan:
“Hát rằng cá bạc biển Đông lặng
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồn sáng
Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi”!
Cảnh tượng đánh bắt cá trong đêm đầy những hình ảnh đẹp và phong phú. Con thuyền với "lái gió" và "buồm trăng" lướt đi giữa mây cao và biển rộng, tạo nên một cảnh tượng vừa lãng mạn vừa hùng vĩ:
“Thuyền ta lái gió với buồm trăng,
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng”.
Cảnh đánh bắt cá được miêu tả như những cuộc thủy chiến gay go, con người dùng trí tuệ và sức mạnh để chinh phục biển cả. Những loài cá quý hiếm lấp lánh dưới ánh trăng vàng:
“Cá nhụ, cá chim, cùng cá đé
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng
Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long”.
Những câu thơ cuối miêu tả cảnh ngư dân trở về sau một đêm lao động, với khoang thuyền đầy cá:
“Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vẩy bạc, đuôi vàng loé rạng đông
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng”.
Bài thơ kết thúc với hình ảnh đoàn thuyền và mặt trời chạy đua, ngợi ca sự làm chủ thiên nhiên và cuộc sống của con người:
“Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi”.
Trước Cách mạng Tháng Tám, thơ Huy Cận thường mang nỗi buồn, nhưng trong “Đoàn thuyền đánh cá”, hồn thơ của ông đã trở nên yêu đời, yêu cuộc sống và tràn đầy niềm tin vào tương lai. Bài thơ là sự hòa quyện giữa cảm hứng về thiên nhiên và con người lao động trong cuộc sống mới, ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên và sự hăng say của người lao động.
Baitap24h.com
