Bài thơ Tôi yêu em của nhà thơ Pushkin là một tác phẩm tình cảm sâu lắng, thể hiện tình yêu chân thành và nỗi đau khi phải xa cách. Qua những câu thơ đầy cảm xúc, tác phẩm không chỉ bộc lộ tâm trạng của nhân vật mà còn mang đến cái nhìn sâu sắc về tình yêu và sự chia ly.
Mục lục [Ẩn]
Soạn bài Tôi yêu em ngắn nhất
Hoàn cảnh sáng tác
Tác phẩm thơ "Tôi yêu em” được ra đời vào mùa hè năm 1829. Đây là một trong số những bài thơ tình nổi tiếng và rất được yêu thích của Puskin. Tác phẩm mang cảm hứng chủ đạo về tình yêu đôi lứa với nhiều cung bậc cảm xúc tình cảm, được khơi nguồn cảm hứng từ chính mối tình của chính nhà thơ dành cho Ô-lê-nhi-na. Cô gái này là con gái của Chủ tịch Viện hàn lâm nghệ thuật Nga. Chính trong mùa hè năm ấy khi nhà thơ cầu hôn cô gái nhưng không được chấp nhận.
Bố cục
Bố cục bao gồm: 2 phần
- Phần 1 (4 câu thơ đầu): Lời giãi bày tình yêu chân thành.
- Phần 2 (4 câu thơ cuối): Những cung bậc trong tình yêu và nhân cách cao thượng.
Câu hỏi giữa bài
Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 20 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1): Lời giãi bày thể hiện tình cảm, tâm trạng gì của nhân vật trữ tình?
Trả lời:
- Lời giãi bày thể hiện cảm xúc bị kìm nén, dè dặt, bị lí trí chi phối, tình cảm đầy chân thành thông qua cụm từ “tôi yêu em”.
Câu 2 (trang 20 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 1): Chú ý biện pháp lặp cấu trúc và hai dòng thơ kết.
Trả lời:
- Điệp cấu trúc “tôi yêu em”: thể hiện sự tuôn trào của cảm xúc muốn bộc bạch cho hết sự chân thành, đằm thắm của tình yêu tôi dành cho em, tình yêu ấy không bao giờ lụi tắt mặc dù vì người yêu tác giả sẵn sàng rút lui.
- Hai dòng thơ kết: lời giã biệt cho mối tình không thành nhưng vẫn tràn ngập yêu thương, không một chút hận thù mà chứa chan lời cầu mong đầy tính nhân văn.
Câu hỏi cuối bài
Câu 1: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai? Dựa vào yếu tố nào để em xác định điều đó?
Trả lời:
Nhân vật trữ tình trong bài thơ là tác giả, xưng “tôi”.
Câu 2: Cụm từ nào trở thành điệp khúc được lặp lại nhiều lần trong bài thơ? Tác dụng nghệ thuật của biện pháp lặp cấu trúc đó là gì?
Trả lời:
- Cụm từ “tôi yêu em” trở thành điệp khúc trong bài thơ.
- Tác dụng:
Đặt cụm từ "tôi yêu em" trở thành điệp khúc trong bài thơ. Điều này thể hiện cảm xúc bị kìm nén, dè dặt và bị lí trí chi phối. Tác giả muốn dùng cụm từ này để thể hiện toàn bộ sự chân thành và sâu sắc của tình yêu mà tôi dành cho em. Mặc dù người yêu tác giả có thể sẵn sàng rút lui, nhưng tình yêu ấy không bao giờ tắt đi.
Tạo thêm sự mạnh mẽ cho cách tác giả biểu đạt trong bài thơ.
Câu 3: Tâm trạng của nhân vật trữ tình được thể hiện như thế nào qua bốn dòng thơ đầu?
Trả lời:
Tâm trạng phức tạp của nhân vật trữ tình được thể hiện qua bốn dòng thơ đầu:
Nghĩ về tình yêu của mình, đó có sự yêu thương và độc lập, như là một phần của bản thân.
"Tôi" tác giả tự chiếu rọi vào tâm hồn của mình.
Ngọn lửa tình yêu bùng cháy trong trái tim.
Tác giả coi tình yêu không phải là sự chiếm hữu mà là việc trao đi, với ý nghĩ luôn quan tâm đến người mình yêu.
Câu 4: Trong mạch cảm xúc của bài thơ, hai dòng thơ kết có gì đặc biệt và cho thấy điều gì trong quan niệm về tình yêu của tác giả?
Trả lời:
Hai dòng thơ cuối cùng thể hiện tính cao thượng và lòng chân thành trong tình yêu của nhà thơ.
Thường thì trong tình yêu, sự ích kỷ là điều thường thấy, và ghen tuông thường là biểu hiện cao cấp của sự ích kỷ đó. Ở đây, nhân vật tôi đã vượt qua tình ích kỷ đó, hướng đến một trái tim trong sạch.
Lời chúc phúc chân thành.
=> Đây là một cách thái độ thông minh và nhân hậu của một người đàn ông trưởng thành, tôn vinh mạnh mẽ tình yêu sâu sắc của mình và tỏ ra tự hào, tự tin rằng tình yêu đó chắc chắn sẽ mang lại hạnh phúc cho người con gái.
Câu 5: Theo em, nhân vật xưng “tôi” trong bài thơ là người như thế nào?
Trả lời:
- Theo em, nhân vật “tôi” là người hiểu biết, thấu hiểu chuyện trong tình yêu, ta thấy được ông thể hiện tình yêu sâu sắc và tâm hồn cao thượng trong tình yêu, sẵn sàng hy sinh để người mình yêu được hạnh phúc, được vui vẻ, dẫu điều đó có khiến lòng ông đau đớn, tổn thương vô cùng.
Câu 6: Từ bài thơ Tôi yêu em, hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) nói lên suy nghĩ của em về cách ứng xử trong tình yêu.
Trả lời:
Puskin không chỉ là Mặt trời của nền thi ca Nga ở tư cách công dân mà còn là thi sĩ ca hát về tình yêu. Hầu như tình yêu, tình bạn luôn luôn là những tình cảm chi phối nhà thơ nhiều nhất và là ngọn nguồn trực tiếp nhất của hạnh phúc và đau khổ của cả đời ông. Bài thơ Tôi yêu em của Puskin đã gây một niềm xúc động lớn lao vì đã vươn tới những giá trị tinh thần chung của loài người: những tình cảm chân thành, cao thượng, nhân ái của tình yêu chứa đựng trong những lời giản dị, trong sáng nhất. Tình yêu đó bắt đầu từ những điều bình dị nhất như cách xung hô Tôi/ em. Nó thể hiện sự trang trọng, dành trọn trái tim cho người mà mình yêu thương. Tình yêu của Puskin không một tình yêu ích kỉ, vụ lợi, ông tự nguyện chấp nhận sự lựa chọn của người con gái, không hờn dỗi, trách móc hay oán thán. Lời cầu mong cuối bài thơ cũng còn là lời nhắn nhủ của một trái tim giàu độ lượng và cao thượng, cầu mong hạnh phúc sẽ đến với cô gái mà chàng trai yêu sâu đậm. Yêu là muốn những điều tốt đẹp nhất đến với người mình yêu.
Giáo án ngữ văn 11: Tôi yêu em
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
- Cảm nhận được vẻ đẹp trong sáng của một tâm hồn Nga, một tâm hồn thơ.
- Nắm được đặc sắc nghệ thuật thơ cổ điển của Pus-kin: giản dị, tinh tế mà hàm súc.
2. Kĩ năng
- Đọc hiểu thơ theo đặc trưng thể loại.
- Phân tích những đặc trưng cơ bản của thơ: cảm hứng nghệ thuật, hình ảnh, ngôn ngữ.
3. Thái độ
- Giáo dục văn hóa tình yêu, niềm tin và nghị lực trong cuộc sống.
II. Phương tiện
1. Giáo viên
SGK, SGV, thiết kế dạy học, tài liệu tham khảo…
2. Học sinh
Vở soạn, sgk, vở ghi.
III. Phương pháp
Nêu vấn đề, gợi mở, đàm thoại, thảo luận nhóm, thực hành, đọc diễn cảm... GV phối hợp các phương pháp dạy học tích cực trong giờ dạy
IV. Hoạt động dạy & học
1. Ổn định tổ chức lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới
Hoạt động 1: Hoạt động khởi động
Nhà thơ Xuân Diệu – ông hoàng của thơ tình Việt Nam đã từng viết:
Làm sao sông được mà không yêu
Không nhớ không yêu một kẻ nào.
Có lẽ tình yêu ngự trị trong mỗi chúng ta, nó trở thành một “ kiệt tác của con người”(Gác- xông), không biết con người biết yêu từ khi nào, và cũng không biết tình yêu đến với con người như thế nào. Chỉ biết khi bước vào vườn thơ tình của nhân loại, ta bắt gặp muôn vàn những bông hoa tình yêu với muôn vàn màu sắc. Có tình yêu tầm thường, tình yêu cao cả, tình yêu ích kỉ, vẩn đục, tình yêu trong sáng… và “Tôi yêu em” của Puskin là một trong những tình yêu ấy.
|
Hoạt động của GV và HS |
Kiến thức cần đạt |
|---|---|
|
Hoạt động 2: Hoạt động hình thành kiến thức mới Đọc và tìm hiểu tiểu dẫn HS đọc và trả lời câu hỏi sau đây: |
I. Tìm hiểu chung |
|
- Phần tiểu dẫn giới thiệu vấn để gì? -Vị trí và tài năng của Piskin trong nền VH Nga -Các thể loại sáng tác và nội dung tác phẩm của Puskin |
1. Tác giả - A-lếch-xan-đrơ Pu-skin (1799-1837) -Puskin là “Mặt trời cùa thi ca Nga”, là nhà thơ vĩ đại của nhà thơ Nga. - Là một thi sĩ lừng danh với 800 bài thơ trữ tình, là tác giả của nhiều cuốn tiểu thuyết, kịch, trường ca, truyện ngắn… -nội dung tác phẩm: thể hiện niềm khao khát tự do và tình yêu của nhân dân Nga. |
|
-Bài thơ viết về đề tài gì ? đó là đề tài như thế nào trong thơ ca? |
2. Bài thơ -Đề tài : tình yêu- chủ đề lớn trong thơ Puskin |
|
- Hoàn cảnh sáng tác bài thơ? |
-Hoàn cảnh sáng tác : một trong những bài thơ nổi tiếng được khơi gợi cảm xúc từ mối tình không thành của tác giả với Ô-lê-nhi-na- con gái vị Chủ tịch Viện hàn lâm Nghệ thuật Nga. |
|
- Chia bố cục bài thơ và nêu nội dung từng phần? |
- Bố cục: + 4 câu đầu : những mâu thuẫn trong tâm trạng của nhân vật trữ tình. + 2 câu giữa : nỗi khổ đau + 2 câu sau : sự cao thượng chân thành. |
|
Gv hướng dẫn Hs đọc hiểu chi tiết. 2 Hs đọc diễn cảm |
II. Đọc - hiểu văn bản |
|
- Tâm trạng nhân vật trữ tình được biểu hiện trong hai câu đầu như thế nào? |
a. Những mâu thuẫn trong tâm trạng (4 câu đầu) - Tình cảm : T ôi yêu…ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai tình yêu trong tâm hồn chưa lụi tắt, vẫn còn dai dẳng cháy, vẫn đ ược ấp ủ → thú nhận chân thành |
|
- Giọng điệu trữ tình được chuyển biến như thế nào từ câu 1, 2 sang câu 3, 4? |
- Lý trí: nhưng không để em … → quyết định chối bỏ dứt khoát, dập tắt ngọn lửa tình |
|
- Mâu thuẫn trong tâm trạng của nhân vật? |
- Vì để không làm bận lòng em , vì hạnh phúc của em → Vị tha, cao thượng. Tình yêu đơn phương |
|
- Tâm trạng nhân vật trữ tình trong hai câu giữa? cách diễn đạt của tác giả? - Giọng điệu trữ tình có gì thay đổi so với 2 câu trên? |
b. Nỗi khổ đau của nhân vật trữ tình (2 câu giữa) - Điệp khúc tôi yêu em kết hợp với những trạng thái cảm xúc dồn nén, dày vò chìm ẩn dưới đáy sâu của tâm hồn h ành h ạ con tim. Đó là những cung bậc, những trạng thái cảm xúc của người đang yêu. |
|
- Lời câu chúc thể hiện điều gì ở nhân vật trữ tình? - Cảm nhận, suy nghĩ về tình yêu đơn phương trong bài thơ? |
c. Sự cao thượng chân thành (2 câu cuối) - Khẳng định: Tôi yêu em chân thành đằm thắm → cảm xúc được giải tỏa dâng cao, tiết điệu nhanh, gấp diễn tả tính chất tươi sáng dạt dào cảm xúc - Lời cầu chúc: sự thăng hoa của cảm xúc - vượt trên đau khổ ghen tuông ích kỉ mong cho người mình yêu được hạnh phúc → tình cảm cao thượng đầy chất nhân văn. |
|
- Nêu đặc sắc nghệ thuật của bài thơ? |
2. Nghệ thuật - Ngôn ngữ thơ giản dị, trong sáng, hàm súc. - Giọng thơ chân thực, sinh động, lúc phân vân, ngập ngừng, khi kiên quyết day dứt. |
|
- Hãy rút ra ý nghĩa văn bản ? |
3. Ý nghĩa văn bản Dù trong hoàn cảnh và tình yêu nào, con người phải sống chân thành, mảnh liệt, cao thượng và vị tha. |
|
Gv hướng dẫn hs tổng kết. |
III. Tổng kết ( ghi nhớ - SGK) |
