Trong đêm tình mùa xuân, sức sống tiềm tàng của Mị trong "Vợ chồng A Phủ" (Tô Hoài) dần trỗi dậy sau bao tháng ngày bị đè nén. Bằng cách miêu tả tinh tế tâm trạng Mị, Tô Hoài khắc họa khát vọng tự do và sức mạnh nội tại của nhân vật trước cuộc sống áp bức.
Nhà văn Tô Hoài đã nhận định rằng: “Nhân vật là nơi duy nhất tập trung hết thảy, giải quyết hết thảy trong một sáng tác.” Nhân vật trong văn học không chỉ là hiện thân của tinh thần và tiếng nói của tác giả mà còn là cầu nối cảm xúc giữa người đọc và tác phẩm. Sau khi đọc xong, điều còn đọng lại sâu sắc trong tâm hồn người đọc chính là những cảm xúc và suy tư về số phận, cuộc đời của nhân vật. Trong tác phẩm của Tô Hoài, nhân vật Mị trong “Vợ chồng A Phủ” thực sự là một minh chứng cho sự thành công này. Sức sống tiềm tàng và khát vọng tự do mãnh liệt của Mị đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả, đồng thời thể hiện sự nhân đạo sâu sắc của tác giả.
Tô Hoài là một cây bút tên tuổi của nền văn học cận đại Việt Nam, nổi bật với lối viết thông minh, hóm hỉnh và tinh tế. Ông đã để lại dấu ấn sâu đậm qua hơn 150 đầu sách thuộc nhiều thể loại khác nhau. Trước năm 1945, ông đã có những tác phẩm nổi bật về loài vật và cuộc sống vùng quê nghèo, như “Dế mèn phiêu lưu ký” và “O chuột”. Sau năm 1945, ông mở rộng viết về nhiều lớp người và vùng đất khác nhau, đặc biệt là các anh hùng dân tộc thiểu số trong “Kim Đồng” và “Vừ A Dính”, cũng như các tác phẩm về miền Tây Bắc như “Núi cứu quốc” và “Truyện Tây Bắc”.
“Vợ chồng A Phủ” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Tô Hoài trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp. Tô Hoài đã thể hiện rõ nét nỗi đau của người dân miền núi dưới ách áp bức phong kiến và thực dân, đồng thời ca ngợi sức sống và khát vọng tự do của con người. Nhân vật Mị, trong tác phẩm này, được khắc họa với sức sống tiềm tàng mạnh mẽ, mặc dù bị trói buộc bởi các hủ tục lạc hậu và sự bức bách của các thế lực phong kiến.
Mị hiện lên trong hình ảnh một cô gái trẻ trung, yêu đời, nhưng cuộc sống của cô đã bị dìm sâu trong khổ đau và tủi nhục sau khi bị gả vào nhà thống lý. Tô Hoài đã thành công trong việc miêu tả quá trình suy tàn và tê liệt của Mị. Dù vậy, khát vọng sống và tự do vẫn âm ỉ cháy trong lòng cô. Mùa xuân và tiếng sáo là những yếu tố kích thích mạnh mẽ, gợi lại trong Mị những kỷ niệm tươi đẹp và khát vọng hạnh phúc.
Khi Mị tỉnh lại sau cơn say rượu, sự đối lập giữa quá khứ và hiện tại làm cô suy nghĩ về việc kết liễu cuộc đời mình. Tuy nhiên, sự xuất hiện của A Phủ và tình trạng bị trói đứng đã đánh thức trong Mị tình yêu thương và khao khát tự do. Hành động cởi trói cho A Phủ của Mị không chỉ là một hành động giải cứu mà còn là một biểu hiện mạnh mẽ của sự phản kháng và tự giải phóng bản thân khỏi ách áp bức.
Cuối cùng, sự tự nhận thức và khát vọng tự do đã thúc đẩy Mị quyết định chạy theo A Phủ, bỏ lại đằng sau những gông xiềng của thống lý. Tô Hoài đã thể hiện thành công sức sống tiềm tàng và tinh thần phản kháng của Mị, giúp nhân vật trở thành biểu tượng của sự khát khao tự do và nhân đạo trong văn học.
