Ai cũng có những kỷ niệm sâu sắc về ngày tựu trường, và điều này được thể hiện nhẹ nhàng và tha thiết trong tác phẩm “Tôi đi học” của Thanh Tịnh. Bài phân tích của tác giả Nguyễn Đình Hoàn về tác phẩm này mang đến cho chúng ta những cảm nhận sâu sắc và xúc động.
Dù thời gian có trôi đi, những kỷ niệm về buổi tựu trường vẫn luôn tồn tại trong tâm trí mỗi người, trở thành nguồn sáng trong tâm hồn, luôn gợi nhớ và làm sống dậy những dư âm của một thời kỳ đáng nhớ.
“Tôi đi học” của Thanh Tịnh phản ánh rõ nét nguồn sáng từ kỷ niệm tựu trường, như một dòng cảm xúc thơ mộng: “Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức với những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường”. Những kỷ niệm về buổi tựu trường đầu tiên hiện lên qua hình ảnh cuối thu với cây cối thay lá. Những chiếc lá khô rơi trên đường không chỉ là cảnh vật bình thường mà còn là những tín hiệu gợi nhớ về một không gian và thời gian cụ thể, dù đã qua nhưng vẫn gần gũi trong ký ức. Sự hồi tưởng khiến không gian và thời gian hiện tại cũng trở nên bâng khuâng và đầy cảm xúc. Những kỷ niệm về con đường đầu tiên, thầy giáo đầu tiên, trang sách mới, và những người bạn mới vẫn còn tươi sáng trong cảm giác “mơn man” nhẹ nhàng, như những cành hoa tươi cười giữa bầu trời quang đãng.
Hình ảnh cậu bé hồi tưởng về buổi tựu trường, nơi mẹ âu yếm dẫn đi, gợi lên cảm giác quen thuộc nhưng cũng mới lạ, vì đây là lần đầu tiên cậu được trở thành học trò. Cảm giác hồi hộp và hạnh phúc hiện rõ trong những so sánh giữa thực tại và ký ức. Cậu bé cảm nhận ngôi trường làng Mĩ Lí vừa xa lạ, vừa mới mẻ và lạ lẫm, nhưng cũng rất quen thuộc trong tâm trạng rạo rực.
Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi lần đầu đến lớp là một cảm giác đặc biệt, từ hồi hộp, lo lắng đến vui sướng và tò mò. Các hình ảnh như “mùi hương lạ”, “hình gì treo trên tường” và “người bạn tí hon” là những phát hiện tinh tế về tâm trạng tuổi thơ. Ngày tựu trường với những cảm xúc chân thật và nỗi hồi hộp của cậu bé được miêu tả rõ nét qua hình ảnh ông đốc trường đọc tên học trò và sự xao xuyến của cậu bé.
“Tôi đi học” của Thanh Tịnh không chỉ kể lại những sự kiện của ngày đầu tiên đến lớp mà còn thể hiện những cảm xúc chân thành, tinh tế của nhân vật “tôi” và những người xung quanh. Tác phẩm khắc họa kỷ niệm qua những hình ảnh so sánh tinh tế, tạo nên một bức tranh sống động về ngày tựu trường. Những cảm xúc từ ký ức được tái hiện một cách rõ nét, với những hình ảnh khách quan như con chim con vừa mới bắt đầu cất cánh.
Như vậy, dù “Tôi đi học” của Thanh Tịnh không chỉ là một tác phẩm đặc sắc về kỷ niệm tựu trường mà còn là một bài thơ prosaic về sự thuần khiết của tuổi thơ. Bài thơ của Huy Cận và Nguyễn Bính cũng thể hiện sự hạnh phúc và vẻ đẹp của những ngày tựu trường, nhưng “Tôi đi học” của Thanh Tịnh mang đến một trải nghiệm văn xuôi sâu sắc và đầy cảm xúc. Dù thời gian có trôi qua, kỷ niệm về ngày đầu tiên đến lớp vẫn luôn sống mãi trong tâm trí mỗi người, như cảm xúc của nhà thơ Thế Lữ: “Cái thuở ban đầu lưu luyến ấy / Ngàn năm chưa dễ đã ai quên”.
