Bài viết tổng hợp các tác giả và tác phẩm tiêu biểu của thơ ca hiện đại lớp 9, giúp học sinh nắm vững nội dung, phong cách nghệ thuật và giá trị tư tưởng mà mỗi tác phẩm mang lại trong bối cảnh văn học hiện đại.
Mục lục [Ẩn]
1. Đồng chí – Chính Hữu
Nhà thơ Chính Hữu, một nhà thơ quân đội trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp, đã để lại dấu ấn với những vần thơ sâu sắc về người lính. Dù số lượng tác phẩm không nhiều, nhưng thơ của ông luôn đầy cảm xúc và ngôn từ giản dị nhưng hàm súc. Bài thơ “Đồng chí,” viết vào năm 1948, là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông. Nó được ra đời sau những trải nghiệm sâu sắc của Chính Hữu cùng đồng đội trong Chiến dịch Việt Bắc Thu Đông 1947, khi họ đánh bại cuộc tấn công lớn của quân Pháp. Với thể thơ tự do và giọng điệu sâu lắng, bài thơ khắc họa chân dung người chiến sĩ đầu thời chống Pháp và tình đồng chí thắm thiết giữa các chiến sĩ cách mạng. [Vị trí đoạn thơ và dẫn dắt vấn đề nghị luận].
2. Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Nhà thơ Phạm Tiến Duật được nhận xét bởi nhà văn Nguyễn Văn Thọ: “Thơ ông mang hơi thở của thời đại với khí phách ngang tàn, bụi bặm và kiêu hãnh của thời chống Mỹ.” Các bài thơ của ông ghi lại những hình ảnh hào hùng, can trường của "đường Trường Sơn huyền thoại," kết hợp giữa hiện thực khói lửa và vẻ lãng mạn của một nhà thơ quân đội. Điều này đã tạo nên một phong cách rất riêng của ông, nổi bật trên nền thi ca Việt Nam. Bài thơ “Bài thơ về tiểu đội xe không kính,” ra đời năm 1969 trong giai đoạn cuộc kháng chiến chống Mỹ đang ác liệt, mang âm điệu sôi động và sức sống trẻ trung của thời kỳ đó. [Vị trí đoạn thơ và dẫn dắt vấn đề nghị luận].
3. Đoàn thuyền đánh cá
“Đoàn thuyền đánh cá,” một trong những tác phẩm nổi bật của Huy Cận, được viết vào tháng 10 năm 1958, khi miền Bắc đang từ trong khói lửa “rũ bùn đứng dậy sáng lòa” (Đất nước – Nguyễn Đình Thi). Sự đổi mới ấy phản ánh sức sống và sự chuyển mình của Huy Cận, mang đến cho độc giả những sáng tác tươi vui và lạc quan. [Vị trí đoạn thơ và dẫn dắt vấn đề nghị luận].
4. Bếp lửa
Bằng Việt, một nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, đã chọn lối viết nhẹ nhàng, không ác liệt như những hình ảnh chiến tranh thường thấy. Thơ của ông mang âm điệu tinh tế và triết lý, đặc biệt là trong bài thơ “Bếp lửa” viết năm 1963. Trong thời gian du học ở Liên Xô, tác giả đã nhớ lại kỷ niệm tuổi thơ bên bà, tạo nên một bài thơ đầy tình cảm và sự ấm áp, kể về lẽ sống giản dị và ký ức đẹp đẽ của quá khứ. [Vị trí đoạn thơ và dẫn dắt vấn đề nghị luận].
5. Ánh trăng
Thơ ca từ lâu đã là nơi gửi gắm những suy tư của người nghệ sĩ. Hoài Thanh đã nói rằng: “Thơ vẫn là một sức đồng cảm mãnh liệt và quảng đại.” Với “Ánh trăng” của Nguyễn Duy, sáng tác năm 1978, thi phẩm phản ánh sự chiêm nghiệm về người lính hậu chiến. Nguyễn Duy, với phong cách sáng tác trầm tĩnh và giàu triết lý, mang đến một cái nhìn sâu sắc về người lính cùng những nỗi niềm trăn trở qua hai khổ thơ cuối của tác phẩm. [Vị trí đoạn thơ và dẫn dắt vấn đề nghị luận].
6. Mùa xuân nho nhỏ
“Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải, viết vào tháng 11 năm 1980 khi nhà thơ đang nằm trên giường bệnh, mang đến một hình ảnh mùa xuân tươi đẹp dù trong hoàn cảnh khó khăn. Tác phẩm thể hiện sức sống mãnh liệt và cảm xúc sâu sắc của thi nhân về mùa xuân và cuộc sống, tạo nên một tác phẩm đầy ấm áp và tâm tình trước thiên nhiên và con người. [Vị trí đoạn thơ và dẫn dắt vấn đề nghị luận].
7. Viếng lăng Bác
Vào tháng 4 năm 1976, sau chuyến thăm lăng Bác, tác phẩm “Viếng lăng Bác” ra đời, thể hiện lòng thành kính và sự xúc động sâu sắc của nhà thơ. Từ miền Nam xa xôi, tác giả đã gửi gắm tình cảm và lòng thương nhớ Bác Hồ, tạo nên một tác phẩm đầy cảm xúc và thiêng liêng. [Vị trí đoạn thơ và dẫn dắt vấn đề nghị luận].
8. Sang thu
“Sang thu” của Hữu Thỉnh, ra đời năm 1977, phản ánh sự chiêm nghiệm về giao mùa và cảm xúc của tác giả khi đứng trước sự kết thúc của tuổi trẻ. Bài thơ với giọng điệu sâu lắng và chất trữ tình mang đến những tâm sự và hoài niệm của Hữu Thỉnh về thiên nhiên và cuộc đời trong thời điểm giao mùa. [Vị trí đoạn thơ và dẫn dắt vấn đề nghị luận].
9. Nói với con
Bài thơ “Nói với con” của Y Phương, viết năm 1980, là một tác phẩm nổi bật về tình cảm gia đình và tình yêu thương của cha mẹ. Trong bối cảnh đất nước vừa thống nhất nhưng còn nhiều khó khăn, thi phẩm thể hiện sự ấm áp và truyền thống của người cha với con cái, tạo nên một tác phẩm đầy tình cảm và triết lý về sức sống mạnh mẽ của người dân tộc miền núi. [Vị trí đoạn thơ và dẫn dắt vấn đề nghị luận].
